16 Aftrek specifieke zorgkosten

16.1 Wat is de aftrek voor specifieke zorgkosten?

Als u kosten maakt voor ziekte of invaliditeit, mag u misschien een deel van die kosten aftrekken in uw aangifte inkomstenbelasting. Het gaat niet alleen om kosten die uzelf maakt, maar bijvoorbeeld ook kosten van uw fiscale partner en uw (minderjarige) kinderen. Wij noemen dit de aftrek voor specifieke zorgkosten. U betaalt dan minder belasting.

In dit hoofdstuk leest u wat de voorwaarden zijn en welke kosten u mag aftrekken als specifieke zorgkosten.

Naar boven

16.2 Voorwaarden aftrek specifieke zorgkosten

Voor het aftrekken van specifieke zorgkosten gelden de volgende voorwaarden:

• U mag alleen kosten aftrekken die u maakt in verband met ziekte of invaliditeit.

• U mag de kosten alleen aftrekken in het jaar waarin u die kosten hebt betaald.

• U mag alleen het deel van de kosten aftrekken waarvoor u geen vergoeding kunt krijgen van bijvoorbeeld de (aanvullende) zorgverzekering of de bijzondere bijstand.

  Als u de kosten eerst zelf betaalt en later een vergoeding krijgt van bijvoorbeeld uw zorgverzekeraar, mag u (dat deel van) de kosten niet aftrekken.

Kosten die onder een verplicht of vrijwillig eigen risico vallen, zijn niet aftrekbaar. Ook kosten waarvoor een eigen bijdrage geldt aan het CAK of volgens de Zorgverzekeringswet zijn niet aftrekbaar.

Maakt u kosten die u niet vergoed krijgt omdat u geen zorgverzekering hebt afgesloten? Dan mag u de kosten van ziekte en invaliditeit die onder de basisverzekering vallen niet aftrekken. Kosten die vallen onder een aanvullende verzekering mag u wel aftrekken.

Er geldt een drempel voor het aftrekken van zorgkosten. Zie 'Drempel'.

Naar boven

16.2.1 Voor welke personen mag u zorgkosten aftrekken?

U mag zorgkosten aftrekken voor:

• uzelf en uw fiscale partner

• uw kinderen jonger dan 27 jaar, als deze kinderen niet in staat zijn de kosten zelf te betalen

U mag ook de door u betaalde kosten voor de volgende personen aftrekken, als zij niet in staat waren om deze kosten zelf te betalen:

• ernstig gehandicapte personen van 27 jaar of ouder met wie u in gezinsverband woont
  Iemand is ernstig gehandicapt als hij aanspraak kan maken op opname in een Wlz-instelling.

• ouders, broers of zussen die bij u in huis wonen en afhankelijk zijn van uw zorg
  Als u de zorg niet zou verlenen, dan zouden deze personen beroepsmatige hulp of verzorging in een verzorgings- of verpleeghuis nodig hebben.

Naar boven

16.3 Wat is aftrekbaar als specifieke zorgkosten?

U mag misschien een bedrag aftrekken als u uitgaven doet voor:

• genees- en heelkundige hulp

• medicijnen op doktersvoorschrift

• bepaalde hulpmiddelen en aanpassingen

• vervoer, zoals reiskosten naar een huisarts of ziekenhuis

• een dieet op voorschrift van een arts of diëtist

• extra gezinshulp

• extra kleding en beddengoed

• reiskosten voor ziekenbezoek

Hierna leest u welke kosten u precies mag aftrekken en wat de voorwaarden zijn.

Naar boven

16.3.1 Genees- en heelkundige hulp

Van de genees- en heelkundige hulp zijn de kosten aftrekbaar voor:

• huisarts, tandarts, specialist

• behandelingen door een paramedicus waarvoor geen verwijzing door een arts nodig is
  Het gaat om de volgende paramedici: fysiotherapeut, diëtist, ergotherapeut, logopedist, oefentherapeut, orthoptist, podotherapeut, mondhygiënist en huidtherapeut. Als wij daarom vragen moet u een verklaring van de paramedicus hebben.

• verpleging in een ziekenhuis of een andere verpleeginstelling

• behandelingen op voorschrift en onder begeleiding van een arts
  Bijvoorbeeld acupunctuur, revalidatie en homeopathie.

Naar boven

16.3.2 Medicijnen op doktersvoorschrift

U mag alleen de kosten aftrekken voor medicijnen die een naar Nederlandse maatstaven bevoegde arts heeft voorgeschreven. Dit kunnen ook homeopathische medicijnen zijn.

Uitgaven voor producten ter voorkoming van een ziekte zijn niet aftrekbaar. Alleen uitgaven voor medicijnen die als geneesmiddel worden gebruikt, zijn aftrekbaar.

Naar boven

16.3.3 Bepaalde hulpmiddelen en aanpassingen

Hulpmiddelen zijn voorzieningen of apparaten die hoofdzakelijk door zieke of invalide personen worden gebruikt. Het kan bijvoorbeeld gaan om een voorziening die u in staat stelt om een normale lichaamsfunctie te verrichten, zoals een prothese of een hoortoestel.

Ook voor andere medische hulpmiddelen geldt de voorwaarde dat deze hoofdzakelijk wordt gebruikt door zieke of invalide personen. Bijvoorbeeld een 'vingerprik' om uw bloedwaarden te meten zonder hulp van een arts of verpleegkundige.

Met kosten bedoelen we de kosten die u maakt voor het kopen, onderhouden, repareren en verzekeren van deze hulpmiddelen.

De kosten voor bijvoorbeeld de volgende hulpmiddelen zijn aftrekbaar:

• steunzolen

• gehoorapparaten
  Deze zijn alleen in zeer specifieke situaties aftrekbaar. Zie ‘Gehoorapparaten’.

• hulpmiddelen die bedoeld zijn ter vervanging van het gezichtsvermogen

  Zie voor meer informatie ‘Hulpmiddelen gezichtsvermogen’.

• prothesen

• een dyslexiepakket voor personen die 18 jaar of ouder zijn

• een alarmsysteem in verband met een specifieke ziekte

  Bijvoorbeeld een detectie- of alarmapparaat voor mensen met epilepsie.

• een stomadouche

• aanpassingen van zaken die hoofdzakelijk worden gebruikt door zieke of invalide personen
  Het gaat om zaken die speciaal voor hen zijn aangebracht, zoals een aanpassing aan het stuursysteem van een auto.

Gehoorapparaten

Schaft u een gehoorapparaat aan en moet u een deel zelf betalen? Dan mag u misschien een deel van het bedrag dat u zelf betaalt aftrekken. Het gaat dan om het deel dat u zelf betaalt, omdat u een meerprijs moet betalen.

U mag het bedrag van de meerprijs alleen aftrekken als aan de volgende 2 voorwaarden is voldaan:

• De meerprijs is ontstaan omdat u een duurder apparaat wilde hebben.

• De functionele eisen van dat duurdere gehoorapparaat zijn voor u beter. Het apparaat zit bijvoorbeeld prettiger. Of u hebt minder last van fluittonen met het duurdere hoorapparaat.

Betaalt u een meerprijs door een persoonlijke voorkeur, zoals bijvoorbeeld de kleur van een apparaat? Dan is het bedrag van de meerprijs niet aftrekbaar.

Moet u de kosten van een gehoorapparaat helemaal zelf betalen, omdat u niet voor een vergoeding in aanmerking komt? Dan mag u alle kosten aftrekken.

Hulpmiddelen gezichtsvermogen

U mag alleen de uitgaven voor hulpmiddelen aftrekken die u nodig hebt omdat u blind of slechtziend bent. Bijvoorbeeld de kosten van een blindenstok, een blindengeleidehond of bepaalde aanpassingen aan een computer.

De uitgaven ter ondersteuning van het gezichtsvermogen zijn niet aftrekbaar. Het gaat hierbij om hulpmiddelen zoals brillen, contactlenzen en contactlensvloeistof. Dit geldt ook voor de kosten van ooglaserbehandelingen ter vervanging van een bril of contactlenzen.

Naar boven

16.3.4 Vervoer

Het kan zijn dat u door ziekte of invaliditeit hogere vervoerskosten maakt. De volgende uitgaven zijn dan aftrekbaar:

• uitgaven voor vervoer naar een arts of ziekenhuis

• uitgaven voor ambulancevervoer

• extra vervoerskosten door ziekte of invaliditeit

Berekening uitgaven voor vervoer naar een arts of ziekenhuis

De kosten van vervoer voor het krijgen van geneeskundige hulp, zoals naar arts of ziekenhuis, zijn aftrekbaar tegen de werkelijke kosten, maar alleen als u hiervoor geen vergoeding kunt krijgen.

Gaat u met uw eigen auto? Om de werkelijke kosten (kilometerprijs) te berekenen deelt u de werkelijke kosten in het kalenderjaar door het aantal gereden kilometers in dat jaar.

Bij de berekening van uw werkelijke uitgaven voor vervoer mag u de volgende kosten meetellen:

• brandstofkosten

• houderschapsbelasting

• verzekeringspremie voor de auto

• afschrijving

• onderhoudskosten

• overige kosten, zoals kosten van de wasstraat

Parkeergelden mag u niet meetellen als deze al in de kilometerprijs van de auto zijn verwerkt.

Voorbeeld
Uw autokosten zijn € 2.000 en u rijdt in het kalenderjaar in totaal 8.000 kilometer. De kilometerprijs is dan € 2.000/€ 8.000 = € 0,25 per km. U hebt in totaal 100 km gereden voor het vervoer van een zieke of invalide. U berekent de aftrekbare kosten voor vervoer dan als volgt: € 0,25 x 100 km = € 25.

Extra vervoerskosten door ziekte of invaliditeit

U mag extra vervoerskosten door ziekte of invaliditeit aftrekken als u aannemelijk kunt maken dat u door uw ziekte of invaliditeit hogere vervoerskosten hebt. Deze hogere vervoerskosten hebt u in vergelijking met mensen die niet ziek of invalide zijn en die in financieel en maatschappelijk opzicht vergelijkbaar zijn met u. U kunt daarvoor gebruikmaken van bijvoorbeeld de gegevens van het NIBUD of het CBS.

Hebt u inderdaad hogere vervoerskosten? Dan mag u uw extra vervoerskosten aftrekken. U moet van deze extra vervoerskosten wel de vergoeding afhalen die u bijvoorbeeld van uw zorgverzekering kreeg.

Vervoerskosten die u al mag aftrekken als hulpmiddel (bijvoorbeeld een aanpassing van uw auto vanwege invaliditeit) of als reiskosten naar een arts of een ziekenhuis, moet u van deze extra vervoerskosten aftrekken.

Naar boven

16.3.5 Dieet op voorschrift van een arts of diëtist

Volgt u een dieet op voorschrift van een arts of diëtist? Dan mag u voor deze kosten een vast bedrag aftrekken. Deze bedragen staat in de dieetlijst in Bijlage I. Daar leest u ook hoeveel u mag aftrekken als u meerdere diëten volgt. Staat het dieet niet in de lijst? Dan mag u geen bedrag aftrekken.

Wij kunnen u vragen om een dieetbevestiging. U kunt deze downloaden van belastingdienst.nl. De arts of diëtist vult de bevestiging in.

Naar boven

16.3.6 Extra gezinshulp

U mag onder de volgende voorwaarden uitgaven voor extra gezinshulp aftrekken:

• U hebt een gezinshulp nodig door ziekte of invaliditeit.

• U hebt hiervan de rekeningen of kwitanties waarop de volgende gegevens staan:

  • datum

  • bedrag

  • naam, adres en woonplaats van de gezinshulp of instantie aan wie u de kosten betaalde

Gezinshulp in Wlz-instelling

Als u in een (Wlz)-instelling woont en kosten had voor gezinshulp, moet u ook voldoen aan de voorwaarden. U moet dan dus beschikken over een rekening of kwitantie met daarop de juiste gegevens. Kosten voor gezinshulp die zijn begrepen in de pensionprijs van een (Wlz)-instelling mag u niet zomaar aftrekken. Het moet gaan om de kosten van een gezinshulp die afzonderlijk in rekening worden gebracht en die per persoon worden berekend.

Drempel en drempelinkomen

U telt alleen het deel van de uitgaven mee dat uitkomt boven een bepaald bedrag, de drempel. Gebruik de tabel hierna om uw drempel te berekenen. Doet u online aangifte? Dan berekenen wij de drempel voor u.

Hebt u het hele jaar een fiscale partner of kiest u ervoor om het hele jaar als fiscale partners te worden beschouwd? Neem dan het drempelinkomen van u en uw fiscale partner samen.

Fiscale partner overleden

Was uw fiscale partner ziek of invalide en is hij overleden? En had u in verband met zijn ziekte of invaliditeit extra gezinshulp? Dan mag u de uitgaven voor extra gezinshulp na het overlijden alleen aftrekken als u vóór het overlijden ook al extra gezinshulp had. U mag de kosten aftrekken voor de extra gezinshulp die u krijgt tot en met de maand van het overlijden en de 3 maanden daarna.

Naar boven

16.3.7 Extra kleding en beddengoed

Uitgaven voor kleding en beddengoed en het reinigen daarvan zijn onder de volgende voorwaarden aftrekbaar:

• de uitgaven zijn rechtstreeks een gevolg van ziekte of invaliditeit

• de ziekte duurde minimaal 1 jaar of gaat waarschijnlijk minimaal 1 jaar duren

Trekt u uitgaven af voor iemand anders voor wie u de zorgkosten mag aftrekken? Dan moet deze persoon bij u hebben gewoond in het jaar waarover u aangifte doet.

Voor de uitgaven van extra kleding en beddengoed mag u een vast bedrag meetellen van € 300. Kunt u aantonen dat de extra uitgaven hoger waren dan € 600? Dan mag u € 750 meetellen.

Deze bedragen gelden per persoon en voor een heel jaar. Als u bijvoorbeeld vanaf 1 oktober extra uitgaven had, neemt u 3/12 van het aftrekbare bedrag.

Naar boven

16.3.8 Reiskosten voor ziekenbezoek

U mag de reiskosten voor ziekenbezoek onder de volgende voorwaarden aftrekken:

• U en de zieke hadden bij het begin van de ziekte samen een huishouden.

• U bezoekt de zieke regelmatig.

• De zieke wordt langer dan 1 maand verpleegd.
  Wordt de zieke meerdere keren per jaar verpleegd? Dan mag u de reiskosten alleen aftrekken als de zieke in totaal langer dan 1 maand is verpleegd en als de verpleging steeds een gevolg was van dezelfde ziekte. De tijd tussen de verpleegperioden mag niet langer zijn dan 4 weken.

• De afstand van een enkele reis tussen uw woning of verblijfplaats en de plaats waar de zieke wordt verpleegd (gemeten langs de meest gebruikelijke weg) is meer dan 10 kilometer.

U mag de kosten aftrekken voor:

• reizen per auto
  U berekent een vast bedrag van € 0,19 per kilometer.

• reizen per taxi, met het openbaar vervoer of op een andere manier
  U telt de werkelijke reiskosten mee.

Naar boven

16.3.9 Welke kosten zijn niet aftrekbaar?

Niet aftrekbaar zijn bijvoorbeeld:

• de premies voor uw basisverzekering

• de premies voor uw aanvullende zorgverzekering
  De premies zijn ook niet aftrekbaar als de aanvullende zorgverzekering kosten dekt die u wel zou kunnen aftrekken als ze zonder die aanvullende verzekering voor uw eigen rekening kwamen.

• de kosten die onder een verplicht of vrijwillig eigen risico vallen

• uw wettelijke eigen bijdragen aan het CAK

  • op basis van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2016 (Wmo) voor bijvoorbeeld hulp in de huishouding

  • voor Zorg zonder Verblijf (voorheen thuiszorg)

  • voor Zorg met Verblijf
    U woont dan (tijdelijk) in een zorginstelling en u krijgt daar zorg.

• eigen bijdragen volgens de Zorgverzekeringswet

• uitgaven voor een ivf-behandeling als u op het moment van de behandeling 43 jaar of ouder bent

• uitgaven voor de eerste 2 ivf-behandelingen als meer dan 1 embryo per poging wordt teruggeplaatst, en u op het moment van de behandeling jonger bent dan 38 jaar

• uitgaven voor een combinatietest in het kader van prenatale screening als er geen sprake is van een medische indicatie

• uitgaven voor een scootmobiel, rolstoel of rollator, een loophulp met 3 of 4 poten, een elleboogkruk, een gipssteun, een looprek, een okselkruk of een onderarmschaalkruk

• aanpassingen aan, in of om een woning, woonboot, woonwagen of een aanhorigheid daarvan
  Onder een aanhorigheid verstaan wij zaken die zich bevinden op de grond waarop de woning staat, bijvoorbeeld een schuur, garage of tuin.

• verhuizing naar een verzorgingshuis en de inrichting van de nieuwe woonruimte

• een telefoonabonnement of gesprekskosten

• de inkomensafhankelijke bijdrage die uw werkgever voor u betaalt of die de uitkeringsinstantie al op uw uitkering inhoudt

• uitgaven die ook al aftrekbaar zijn als uitgaven voor tijdelijk verblijf thuis van ernstig gehandicapten

• uitgaven om zorg te voorkomen zijn (meestal) niet aftrekbaar
  Bijvoorbeeld uitgaven voor een sportkeuring.

• uitgaven voor geestelijke gezondheidszorg voor een persoon die de leeftijd van 18 jaar nog niet heeft bereikt

• uitgaven voor dyslexiezorg voor een persoon die de leeftijd van 18 jaar nog niet heeft bereikt

Naar boven

16.4 Berekening aftrekbaar bedrag specifieke zorgkosten

Met de rekenhulp hierna berekent u uw aftrek voor specifieke zorgkosten.

Hebt u het hele jaar een fiscale partner of kiest u ervoor om het hele jaar als fiscale partners te worden beschouwd? Tel dan de zorgkosten van u beiden bij elkaar.

Voor bepaalde uitgaven kan een verhoging gelden. Zie 'Verhoging specifieke zorgkosten'.

U mag de kosten alleen aftrekken als het totale bedrag aan specifieke zorgkosten hoger is dan het drempelbedrag. Zie 'Drempel'.

Doet u online aangifte? Dan berekenen wij de aftrek voor u, inclusief de eventuele verhoging en het drempelbedrag.

Naar boven

16.4.1 Verhoging specifieke zorgkosten

Als uw drempelinkomen niet hoger is dan € 34.027, hebt u recht op de verhoging specifieke zorgkosten. U mag dan meer aftrekken dan u daadwerkelijk hebt betaald voor zorgkosten.

Uw drempelinkomen is het totaal van uw inkomsten en aftrekposten in box 1, 2 en 3, maar zonder uw persoonsgebonden aftrek. Als u het hele jaar een fiscale partner hebt, neemt u het drempelinkomen van u en uw fiscale partner samen. U krijgt de verhoging als uw gezamenlijke drempelinkomen niet hoger is dan € 34.027.

Percentage verhoging specifieke zorgkosten

Het percentage waarmee u uw specifieke zorgkosten mag verhogen, hangt af van uw leeftijd op 1 januari van het betreffende jaar:

• 40% als u geboren bent na 30 september 1950

• 113% als u geboren bent vóór 1 oktober 1950

Hebt u een fiscale partner en heeft 1 van u beiden de AOW- leeftijd bereikt, maar de ander nog niet? Dan geldt het hoge percentage voor u beiden.

Naar boven

16.4.2 Drempel

U mag alleen het deel van de kosten aftrekken dat uitkomt boven een bepaald bedrag: het drempelbedrag. De hoogte van deze drempel hangt af van uw drempelinkomen.

Uw drempelinkomen is het totaal van uw inkomsten en aftrekposten in box 1, 2 en 3, maar zonder uw persoonsgebonden aftrek. Doet u online aangifte? Dan berekenen wij het drempelinkomen voor u.

Naar boven

16.5 Tegemoetkoming specifieke zorgkosten

Trekt u uitgaven voor specifieke zorgkosten af in uw aangifte inkomstenbelasting en betaalt u hierdoor weinig of geen belasting? Dan hebt u misschien recht op een tegemoetkoming in de specifieke zorgkosten. U hoeft deze niet apart aan te vragen, u krijgt vanzelf bericht.

Als u een laag inkomen hebt, houdt u een laag belastbaar inkomen over. Dan hoeft u ook maar weinig belasting te betalen. Misschien hebt u recht op heffingskortingen. Dat zijn kortingen op de belasting die u moet betalen, afhankelijk van uw persoonlijke situatie. Door uw recht op heffingskortingen kan het zelfs zijn dat u geen belasting hoeft te betalen. Dit komt omdat het bedrag aan heffingskortingen hoger is dan de belasting die u moet betalen.

Hebt u uitgaven voor specifieke zorgkosten afgetrokken in uw aangifte en hoeft u weinig of geen belasting te betalen door uw recht op heffingskortingen? Dan maken wij een nieuwe berekening van de verschuldigde belasting. Dit keer zonder aftrek van de specifieke zorgkosten. Want als u die uitgaven voor specifieke zorgkosten niet had gehad, had u misschien een hoger bedrag aan heffingskortingen kunnen gebruiken.

Krijgt u op basis van onze nieuwe berekening een teruggaaf? Dan krijgt u dat bedrag alsnog uitbetaald. Dit is de tegemoetkoming specifieke zorgkosten.

De tegemoetkoming krijgt u apart uitbetaald, dus naast de aanslag inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen. U krijgt eerst de aanslag. Daarna ontvangt u de tegemoetkoming.

Naar boven

16.5.1 Voorwaarden tegemoetkoming

U krijgt een tegemoetkoming in de specifieke zorgkosten als u voldoet aan de volgende 3 voorwaarden:

• in uw aangifte inkomstenbelasting hebt u uitgaven voor specifieke zorgkosten afgetrokken

• door de aftrek van specifieke zorgkosten is de belasting die u moet betalen lager dan het bedrag aan heffingskortingen

• het bedrag van de tegemoetkoming is meer dan € 15

Had u een fiscale partner? Dan tellen wij de verschuldigde belasting en de heffingskortingen van u en uw fiscale partner bij elkaar op om het bedrag van de tegemoetkoming te berekenen.

Naar boven

16.6 Bijlage I: Dieetlijst

Tabel vaste aftrekbare bedragen voor diëten in 2016:

Toelichting