10.60.00 Tabak, ruwe en (gedeeltelijk) bereide tabak

14 Verbods- en strafbepalingen

De algemene verbods- en strafbepalingen zijn in dit handboek opgenomen in het onderdeel 60.30.00, Verbods- en strafbepalingen accijns.

Voor tabaksproducten gelden een aantal specifieke verbods- en strafbepalingen.

Naar boven

14.1 Uitslag tot verbruik zonder accijnszegels

Het is niet toegestaan tabaksproducten uit te slaan tot verbruik zonder de voorgeschreven accijnszegels (WA, artikel 73, eerste lid).

• Wie dit verbod overtreedt, wordt gestraft met een geldboete van de derde categorie (WA, artikel 102, eerste lid).

• Wie dit verbod opzettelijk overtreedt, wordt gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste 2 jaar of een geldboete van de vierde categorie (WA, artikel 102, tweede lid).

Naast het verbod van artikel 73 WA en de strafbepaling van artikel 102 WA kan ook nog subsidiair artikel 5 in combinatie met 97 WA ten laste gelegd worden. Als opzet van artikel 97 niet kan worden bewezen, zou gebruik kunnen worden gemaakt van de bestuurlijke boete van artikel 67c AWR (verzuimboete).

Naar boven

14.2 Overbrengen van tabaksproducten met accijnszegels naar andere AGP

Het is niet toegestaan tabaksproducten die zijn voorzien van accijnszegels over te brengen naar een andere AGP voor tabaksproducten (WA, artikel 93, eerste lid). Zie voor de uitzonderingen paragraaf 6.1.

• Wie dit verbod overtreedt, wordt gestraft met een geldboete van de derde categorie (WA, artikel 101, eerste lid).

• Wie dit verbod opzettelijk overtreedt, wordt gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste 2 jaar of een geldboete van de vierde categorie (WA, artikel 101, tweede lid).

Naar boven

14.3 Tot verbruik uitgeslagen tabaksproducten in voorgeschreven verpakking

Het is niet toegestaan tabaksproducten te verkopen, te koop aan te bieden of af te leveren als de verpakking niet voldoet aan de gestelde voorwaarden, of als de accijnszegels niet ongeschonden op de voorgeschreven manier op de verpakking zijn aangebracht (WA, artikel 95, eerste lid).

• Wie dit verbod overtreedt, wordt gestraft met een geldboete van de derde categorie (WA, artikel 101, eerste lid).

• Wie dit verbod opzettelijk overtreedt, wordt gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste 2 jaar of een geldboete van de vierde categorie (WA, artikel 101, tweede lid).

In artikel 62 van de URA is, onder voorwaarden, een ontheffing verleend voor sigaren in detailhandelszaken.

Dat accijnszegels in ongeschonden staat moeten zijn aangebracht wil niet zeggen dat ze niet geperforeerd mogen zijn om het openen van de verpakking te vereenvoudigen. Zolang de perforatie niet in de weg staat om alle aanduidingen die op de zegel moeten zijn opgenomen duidelijk leesbaar te laten zijn is perforatie als scheurlijn geen probleem.

Naar boven

14.4 Bijzonderheden ten aanzien van de kleinhandelsprijs

14.4.1 Afwijkende kleinhandelsprijs

In beginsel mogen tabaksproducten niet aan anderen dan wederverkopers worden verkocht, te koop aangeboden of afgeleverd voor een lagere prijs dan vermeld op de aangebrachte accijnszegels (WA, artikel 95, tweede lid, onderdeel a).

Deze maatregel voorkomt dat vergunninghouders en importeurs tegen een lagere prijs rechtstreeks aan verbruikers leveren. Zo worden winst en inkomen van de (gespecialiseerde) detailhandel beschermd.
Ook mogen tabaksproducten niet worden verkocht, te koop aangeboden of afgeleverd voor een hogere prijs dan vermeld op de aangebrachte accijnszegels (WA, artikel 95, tweede lid, onderdeel b). Dit verbod voorkomt dat de prijs op de zegels uit belastingtechnische motieven lager wordt gesteld dan de feitelijke verkoopprijs.

Naar boven

14.4.2 Lagere kleinhandelsprijs bij opheffing winkelbedrijf

In de Beleidsregels accijns is in punt 6.4 een uitzondering opgenomen op het verbod tabaksproducten te verkopen, te koop aan te bieden of af te leveren tegen een lagere prijs dan vermeld op de aangebrachte accijnszegels. Bij uitverkoop of opruiming door opheffing van een winkelbedrijf, kan de inspecteur, onder bepaalde voorwaarden, hiervoor een vergunning verlenen.
Het verzoek daartoe moet schriftelijk worden gedaan, met een opgaaf van soort, hoeveelheid, merk en verpakking van de tabaksproducten.

Naar boven

14.4.3 Eén kleinhandelsprijs per tabaksproduct

Wie accijnszegels kan aanvragen op grond van artikel 75 van de WA, mag niet een zelfde tabaksproduct onder meer dan één kleinhandelsprijs in de handel brengen of doen brengen. Dit verbod geldt niet als op duidelijke wijze onderscheid is gemaakt in het merk of door een merk waaronder het tabaksproduct is verpakt (WA, artikel 94, eerste lid).
Met andere woorden: als de tabaksproducten op zo’n wijze worden aangeboden dat moet het zonder meer duidelijk zijn dat ze verschillen in uitvoering, kwaliteit of smaak. In dat geval is er sprake van een ander merk.

Als hetzelfde merk verkrijgbaar is met verschillende hoeveelheden tabaksproducten, moet de kleinhandelsprijs evenredig aan de inhoud van de verpakking zijn vastgesteld. Artikel 61, eerste lid, URA bevat een uitzondering hierop.

Als een fabrikant of importeur de kleinhandelsprijs van een tabaksproduct wijzigt, geldt het genoemde verbod niet. Bij ministeriële regeling en onder daarbij te stellen voorwaarden, mag eenzelfde tabaksproduct dan tijdelijk onder meer dan één kleinhandelsprijs in de handel worden gebracht (WA, artikel 94, tweede lid). Deze uitzondering is beperkt tot een tijdvak van 4 weken vanaf het moment waarop het tabaksproduct tegen een afwijkende kleinhandelsprijs in de handel wordt gebracht (URA, artikel 61, tweede lid).

Tabaksproducten mogen alleen aan wederverkopers voor een andere prijs worden verkocht dan vermeld staat op de accijnszegel (WA, artikelen 95, tweede lid).

Deze verboden gaan onder andere het stunten met tabaksproducten tegen. Ook voorkomt het dat deze producten via verschillende verkoopkanalen tegen verschillende prijzen op de markt worden gebracht. Vooral de detailhandel wordt door dit verbod beschermd tegen concurrentie van bijvoorbeeld grootwinkelbedrijven, importeurs en fabrikanten die via eigen verkooppunten rechtstreeks tabaksproducten leveren aan verbruikers.

Bij de verkoop van tabaksproducten mogen wederverkopers geen geschenken, toegiften en bonnen verstrekken aan gebruikers. Ook mogen zijn geen medewerking verlenen aan handelingen die zijn gericht op de bevoordeling van derden (WA, artikel 95, derde lid).

Wie deze verboden overtreedt, wordt gestraft met een geldboete van de derde categorie (WA, artikel 101, eerste lid).

Wie deze verboden opzettelijk overtreedt, wordt gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste 2 jaar of een geldboete van de vierde categorie (WA, artikel 101, tweede lid).

Naar boven

14.4.4 Verkoopbevorderende acties van wederverkoper zelf

Het verbod van directe verkoop tegen een lagere prijs dan de kleinhandelsprijs die is vermeld op de accijnszegel, houdt ook een verbod in van: elke andere handeling van de vergunninghouder of wederverkoper die erop is gericht de koper van tabaksproducten direct of indirect voordeel te bezorgen. Zo is het onder meer verboden:

• kortingen te verlenen

• in enige vorm geschenken, toegiften en bonnen te verstrekken. Hieronder wordt bijvoorbeeld ook begrepen: het organiseren van loterijen of prijsvragen van allerlei aard, waarbij loten, bonnen en dergelijke gratis worden verstrekt, of zondermeer door de koper kunnen worden meegenomen.

• medewerking te verlenen aan handelingen die gericht zijn op de bevoordeling van derden. Hiervan is al sprake als de detaillist op enige wijze betrokken is bij reclamecampagnes, prijsvragen, enquêtes en dergelijke rond tabaksproducten, waaraan voor een derde een voordeel verbonden kan zijn.

De vergunninghouder of importeur mag het publiek wel een surprise zenden, een gratis proefmonster aanbieden, of prijzen in de vorm van tabaksproducten beschikbaar stellen, mits dit rechtstreeks gebeurt.

Een detaillist echter mag geen medewerking verlenen aan zulke handelingen, omdat ze zijn gericht op de bevoordeling van derden (WA, artikel 95, derde lid). Dit geldt ook voor reclameacties waarbij de lege verpakking van een bepaald merk kan worden gebruikt om gratis tabaksproducten of andere producten te verkrijgen. Hier wordt echter niet tegen opgetreden, als:

• dit gebeurt in het kader van een landelijke actie die zich uitstrekt over alle verkooppunten en

• dit ook anderszins geen invloed heeft op de concurrentieverhouding

Op grond van punt 6.5 van de Beleidsregels accijnswetgeving wordt goedgekeurd dat een kleinhandelaar bij de verkoop van tabaksproducten bonnen, zegels of airmiles verstrekt. Voor de toepassing van deze goedkeuring gelden bepaalde voorwaarden.

Naar boven

14.4.5 Ondersteuning van verkoopbevorderende acties van importeurs en fabrikanten

De wederverkoper mag verkoopbevorderende acties van fabrikanten en importeurs ondersteunen onder bepaalde voorwaarden en in de volgende gevallen:

• Fabrikanten of importeurs voeren soms acties waarbij ze in de verkoopruimte van de wederverkoper een display plaatsen waaruit bezoekers een folder, brochure of deelnameformulier kunnen meenemen. De wederverkoper mag alleen aan een dergelijke actie meewerken als:

  • iedere bezoeker een dergelijk formulier mee kan nemen en aan de actie kan deelnemen en

  • de wederverkoper zelf bovendien op geen enkele manier actief bij de actie betrokken is. Hij mag bijvoorbeeld geen firmastempel op het deelnameformulier plaatsen.

• Fabrikanten of importeurs van tabaksproducten voeren soms reclameacties met advertenties en deelnameformulieren in kranten en tijdschriften. Dit is niet verboden, mits de wederverkoper hier op geen enkele manier bij betrokken is.

Naar boven

14.5 Verkoop aan wederverkopers binnen twee maanden na een accijnsverhoging voor rooktabak en sigaretten

Bij een verhoging van de accijnstarieven genoemd in artikel 35 WA is de periode dat de tabaksproducten na de uitslag tot verbruik nog mogen worden verkocht beperkt, indien die tabaksproducten nog zijn voorzien ‘oude’ accijnszegels (WA artikel 95a). Dit verbod is om te voorkomen dat er vóór de wijziging van het accijnstarief grote hoeveelheden tabaksproducten tegen het lagere tarief worden uitgeslagen tot verbruik. Dit verbod is niet van toepassing op pijptabak.

Tussen de publicatiedatum van de nieuwe accijnstarieven en de datum waarop deze nieuwe tarieven ingaan liggen ten minste 2 maanden. Deze periode van twee maanden is noodzakelijk om de handelaar of fabrikant de tijd te geven een nieuwe kleinhandelsprijs vast te stellen waarin de nieuwe tarieven zijn verwerkt en de productie aan te passen aan de nieuwe accijnszegels.

Als de bovengenoemde situatie van toepassing is, dan is het verboden om vanaf de eerste dag van de tweede kalendermaand volgend op de maand waarin de accijnswijziging plaatsvindt tabaksproducten, die zijn voorzien van vóór de tariefverhoging voorgeschreven accijns, aan wederverkopers te verkopen, te koop aan te bieden of af te leveren.

Als de tariefwijziging ingaat op 1 april 2023 dan mogen de producten die voor 1 april 2023 al zijn uitgeslagen tot verbruik (dus tegen het ‘oude’ tarief) nog tot uiterlijk 31 mei 2023 worden geleverd aan andere wederverkopers/detailhandelaars. Vanaf 1 juni 2023 (is de eerste dag van de tweede kalendermaand na april) mogen dan alleen nog producten aan wederverkopers/detailhandelaars worden verkocht met de nieuwe tariefcode op het accijnszegel.

Controle kan plaatsvinden aan de hand van de op de accijnszegels aangebrachte nieuwe tariefcode (zie paragraaf 11.2). Ook kan een controle achteraf worden ingesteld bij de groothandelaren. Uit de administratie kan blijken of de groothandelaar toch nog tabaksproducten na twee maanden na de tariefswijziging tegen het oude tarief heeft doorgeleverd aan een detaillist. Tevens kan uit de administratie van de groothandelaar blijken of de aan hem leverende AGP tabaksproducten met het oude tarief tot verbruik heeft uitgeslagen op het moment dat het nieuwe tarief al van toepassing was. Als dat zo is kan dat aanleiding zijn om een controle bij de AGP in te stellen.

Onder afleveren wordt voor een bedrijf waarvan het distributiecentrum en de detailhandel tot dezelfde rechtspersoon behoren, mede verstaan ook het afleveren door het distributiecentrum aan de detailhandel. Onder afleveren wordt niet verstaan het retourneren van tabaksproducten door wederverkopers aan diegene die daaraan voorafgaand deze tabaksproducten aan deze wederverkopers hebben verkocht of afgeleverd.

Onder een wederverkoper wordt ook verstaan een verkoopautomaat bestemd voor de verkoop van tabaksproducten. Onder afleveren aan een verkoopautomaat wordt niet verstaan het afleveren van tabaksproducten die uit een andere verkoopautomaat van dezelfde eigenaar afkomstig zijn.

Degene die het verbod overtreedt pleegt een verzuim waarvoor de inspecteur hem een boete kan opleggen (WA, artikel 102a)

Naar boven

14.6 Voorhanden hebben van accijnszegels

Het is een ieder die toestemming heeft om accijnszegels aan te vragen (zie artikel 75, lid 1, WA) niet toegestaan om (WA, artikel 96):

1. gebruikte accijnszegels voorhanden te hebben

2. ongebruikte accijnszegels over te dragen aan anderen dan de inspecteur

3. ongebruikte accijnszegels van anderen te betrekken dan van de inspecteur

Wie dit verbod overtreedt, wordt gestraft met een geldboete van de derde categorie (WA, artikel 101, eerste lid).
Wie dit verbod opzettelijk overtreedt, wordt gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste 2 jaar of een geldboete van de vierde categorie (WA, artikel 101, tweede lid).

Naar boven

14.7 Vermeldingen op accijnszegels, het aanbrengen van accijnszegels en eisen aan de verpakking

Het is verboden om zonder toestemming van de inspecteur op de zegels andere dan de voorgeschreven en toegestane vermeldingen aan te brengen (URA, artikelen 48 en 63).

Het is niet toegestaan accijnszegels op een andere dan de voorgeschreven manier op de verpakkingen aan te brengen (URA, artikelen 45 en 63).

Artikel 46 URA bevat een aantal verplichtingen met betrekking tot de verpakking van de tabaksproducten. Het niet voldoen aan deze verplichtingen is een strafbaar feit (URA, artikel 63).