9.00.00 Douanewaarde

1 Douanewaarde

1.1 Achtergronden van de douanewaarde

De douanewaarde is de waarde voor de toepassing van het Gemeenschappelijk douanetarief. Deze waarde vormt de maatstaf van heffing waarmee u de douanerechten kunt berekenen. Douanerechten die worden berekend over een waarde, worden ook wel ad valorem-rechten genoemd. Het is noodzakelijk de waarde als maatstaf van heffing nauwkeurig te omschrijven om te voorkomen dat importeurs in gelijke gevallen ongelijk worden behandeld. De regels waarmee de waarde in de Europese Gemeenschap wordt vastgesteld, zijn gebaseerd op artikel VII van de Algemene Overeenkomst betreffende Tarieven en Handel (GATT). Dit artikel gaat over de belastbare invoerwaarde van de goederen oftewel de douanewaarde.

In de jaren 1973-1979 zijn in Genève multilaterale handelsbesprekingen gevoerd om te komen tot een vermindering van de belemmeringen die er voor de internationale handel in goederen bestaan. De besprekingen hebben geleid tot de Overeenkomst inzake de toepassing van artikel VII van de Algemene Overeenkomst betreffende Tarieven en Handel. De multilaterale handelsbesprekingen die in het kader van de Uruguay-ronde in de jaren '80 en '90 hebben plaatsgevonden, hebben geleid tot de Overeenkomst inzake de toepassing van artikel VII van de Algemene Overeenkomst betreffende Tarieven en Handel 1994. In deze overeenkomst is in vergelijking met de vorige overeenkomst in principe geen wijziging gekomen in de uitgangspunten en de methoden waarop de douanewaarde van goederen moet worden vastgesteld. De nieuwe overeenkomst wordt aangeduid met GATT-code of kortweg met Code.

De doelstelling van de GATT-code is de verwezenlijking van een wereldwijd systeem van waarde-vaststelling. Het systeem beoogt te voldoen aan de volgende eisen:

• Het moet hanteerbaar zijn.

• Het moet evenwichtig zijn.

• Het moet uniform zijn.

• Het moet neutraal zijn.

Met andere woorden: het systeem moet aansluiten bij de commerciële realiteit. Ook moet met het systeem vooraf nauwkeurig kunnen worden vastgesteld wat de douanerechten zijn die moeten worden betaald. Deze bepalingen mogen niet worden misbruikt voor andere doeleinden, bijvoorbeeld om dumping te bestrijden. Het uitgangspunt van de Code is als volgt omschreven:

1. "De grondslag voor de berekening van de douanewaarde van de goederen behoort te zijn, zoveel als mogelijk is, de transactiewaarde van de goederen waarvan de waarde wordt vastgesteld. Als aan de invoer geen transactiewaarde ten grondslag ligt, worden andere methoden gebruikt."

De Europese Gemeenschap heeft de GATT-code aanvaard en deze op 1 juli 1980 geïntroduceerd. De overeenkomst heeft echter geen rechtstreekse werking. De verdragsluitende partijen moeten zelf de overeenkomst opnemen in hun nationale of communautaire wetgeving. De GATT-code is verwerkt in het Communautair douanewetboek (CDW) en de Toepassingsverordening CDW (TVo. CDW).
(artikel 28 tot en met artikel 36, Hoofdstuk 3, Titel II van Verordening (EEG) nr. 2913/92 (CDW) van de Raad van 12 oktober 1992 tot vaststelling van het communautair douanewetboek (Pb. EG L 302) en artikel 141 tot en met artikel 181bis Verordening (EEG) nr. 2454/93 van de Commissie van 2 juli 1993 (Pb. EG 1993, L 253)).

Let op
In dit onderdeel Douanewaarde van het Handboek Douane wordt verwezen naar de communautaire en nationale wet- en regelgeving, maar ook regelmatig naar commentaren, conclusies en jurisprudentie. De hiervoor bedoelde wet- en regelgeving is opgenomen in het boekwerk Wetgeving Douane. De commentaren, conclusies en jurisprudentie zijn geplaatst op DouaneNet, onder Start, Landelijke Teams Douane, LWT-Waarde. Ook zijn daar enkele praktische aanwijzingen opgenomen, zoals stroomschema’s, modelcontroleprogramma en ambtelijke werkzaamheden. (http://douanenet/Startpagina/LandelijkeTaken/Landelijk Waardeteam LWT.aspx).

Deze bronnen kunt u bij uw werkzaamheden nader raadplegen.

Naar boven

1.2 Andere waarden en prijzen

Bij een aangifte voor het brengen in het vrije verkeer van goederen moet, afhankelijk van de omstandigheden, vaak ook een andere waarde of prijs dan de douanewaarde worden aangegeven. Soms is een vermelding vereist voor de berekening van bepaalde douanerechten en/of belastingen. In andere gevallen is een vermelding in de aangifte nodig voor andere doeleinden, zoals voor de statistiek of de controle van invoerprijzen die in het kader van antidumpingmaatregelen, antisubsidiemaatregelen of landbouwmaatregelen moeten worden nageleefd. De meest voorkomende waarden en prijzen die moeten worden vermeld, zijn:

• de douanewaarde voor de omzetbelasting;

• de statistische waarde;

• de invoerprijs in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid;

• de prijs franco-grens Gemeenschap, niet ingeklaard in het kader van antidumpingheffingen of antisubsidiemaatregelen.

Deze waarden en prijzen zijn opgenomen in de geldende regelingen. Deze regelingen staan in principe geheel los van de bepalingen van de douanewaarde. In enkele gevallen is echter vastgesteld dat de bepalingen van de douanewaarde op dezelfde manier moeten worden toegepast. In bijlage 1 kunt u lezen hoe u deze waarden en prijzen voor de omzetbelasting en de statistiek vaststelt. De vaststelling van de invoerprijs in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid, de prijs-franco-grens, niet ingeklaard in het kader van de antidumpingheffingen of antisubsidiemaatregelen en de waarde bij vrijstellingen zijn opgenomen in de onderdelen van het Handboek Douane die over die maatregelen gaan.

Naar boven

1.3 Systeem en methoden

De GATT-code kent zes verschillende methoden voor de bepaling van de douanewaarde. Deze zijn:

1. transactiewaarde van ingevoerde goederen (artikel 1);

2. transactiewaarde van identieke goederen (artikel 2);

3. transactiewaarde van soortgelijke goederen (artikel 3);

4. terugrekenmethode (retrograde methode) (artikel 5);

5. berekende waarde (kostprijs plus methode) (artikel 6);

6. redelijke middelen (andere methode of globale methode) (artikel 7).

Deze methoden vindt u uitgewerkt in het CDW en de TVo. CDW.
(artikelen 29, 30, lid 2, letters a tot en met d, en 31 CDW; artikelen 141 tot en met 172 TVo. CDW)

Aangezien in de meeste gevallen voor de verzending van goederen een verkoopovereenkomst is afgesloten, zal doorgaans de transactiewaarde-methode van ingevoerde goederen kunnen worden toegepast.

De methoden voor het vaststellen van de douanewaarde hebben een hiërarchische volgorde. Als het niet mogelijk is de douanewaarde vast te stellen met de transactiewaarde-methode van de ingevoerde goederen, moet u achtereenvolgens toepassen:

• de transactiewaarde-methode van de identieke goederen;

• de transactiewaarde-methode van de soortgelijke goederen;

• de terugrekenmethode; 1)

• de berekende waarde methode; 1)

• de redelijke middelen.

Hierbij gaat u door tot u de eerste methode bereikt op grond waarvan de douanewaarde wel kan worden vastgesteld.

De methoden voor de bepaling van de douanewaarde worden hierna kort omschreven.

1. Transactiewaarde van de ingevoerde goederen

De douanewaarde van de ingevoerde goederen is de transactiewaarde van die goederen. Dat wil zeggen: de werkelijk voor de goederen betaalde of te betalen prijs. Onder voorwaarden kan een eerdere transactie in een reeks van transacties worden gebruikt. Wel geldt dat de aangever alle gegevens en handelsbescheiden moet kunnen overleggen voor het bepalen van de douanewaarde. Ook een latere transactie in een reeks van transacties kan worden gebruikt.
(artikel 29 CDW en artikel 147 TVo. CDW)

De prijs kunt u mogelijk verhogen met de volgende kosten of waarden:

• kosten van bemiddeling met uitzondering van inkoopcommissie;

• kosten van verpakkingsmiddelen en verpakken;

• waarde van goederen en diensten die de koper gratis of voor een verminderd bedrag heeft geleverd;

• royalty's en licentierechten die door de koper worden betaald voor de ingevoerde goederen op basis van een voorwaarde van de verkoop;

• waarde van opbrengsten (winsten) bij verdere distributie die de verkoper ten goede komt;

• kosten van vervoer en verzekering en andere kosten die verband houden met het vervoer tot aan het douanegebied van de Gemeenschap.

Let op
De kosten of waarden kunnen alleen worden toegevoegd als deze niet in de werkelijk betaalde of te betalen prijs zijn inbegrepen.
(artikel 32 CDW)

De prijs kunt u verlagen met de volgende kosten of waarden, voor zover de bedragen bij de prijs zijn inbegrepen en zijn te onderscheiden:

• kosten van het vervoer in het douanegebied van de Gemeenschap;

• kosten van constructiewerkzaamheden, installatie, montage, onderhoud of technische bijstand die na de invoer in de Gemeenschap zijn verricht;

• rente die bij de verkoop van de goederen verschuldigd is uit een financieringsovereenkomst;

• kosten voor het recht van reproductie (verveelvoudiging) van de goederen in de Gemeenschap;

• inkoopcommissie;

• rechten bij invoer en andere belastingen die bij invoer of verkoop in de Gemeenschap worden geheven.

(artikel 33 CDW)

2. Transactiewaarde van de identieke goederen

De douanewaarde van de ingevoerde goederen is de transactiewaarde van identieke goederen. Dat wil zeggen de prijs van identieke goederen die voor uitvoer naar het douanegebied van de Gemeenschap zijn verkocht en op (nagenoeg) hetzelfde tijdstip zijn uitgevoerd als de ingevoerde goederen. De douanewaarde die volgens deze methode wordt vastgesteld, is een overeenkomstig de vorige methode eerder vastgestelde transactiewaarde van identieke goederen.

Identieke goederen zijn goederen die in hetzelfde land zijn voortgebracht als de ingevoerde goederen en die in alle opzichten hetzelfde zijn voor wat betreft:

• de uiterlijke kenmerken;

• de materiële kenmerken;

• de kwaliteit;

• de reputatie.

Kleine verschillen (bijvoorbeeld de kleur) zijn acceptabel.
(artikel 30, lid 2, letter a, CDW)

3. Transactiewaarde van de soortgelijke goederen

De douanewaarde van de ingevoerde goederen is de transactiewaarde van soortgelijke goederen. Dat wil zeggen de prijs van soortgelijke goederen die voor uitvoer naar het douanegebied van de Gemeenschap zijn verkocht en op (nagenoeg) hetzelfde tijdstip zijn uitgevoerd als de ingevoerde goederen. De douanewaarde die volgens deze methode wordt vastgesteld is een overeenkomstig de eerste methode eerder vastgestelde transactiewaarde van soortgelijke goederen.

Soortgelijke goederen zijn goederen die in hetzelfde land zijn voortgebracht als de ingevoerde goederen en die niet in alle opzichten gelijk zijn maar gelijke kenmerken vertonen en gelijksoortige bestanddelen bevatten waardoor ze dezelfde functie hebben en in de handel uitwisselbaar zijn. Daarbij spelen onder meer de kwaliteit, de reputatie en het handelsmerk een rol.
(artikel 30, lid 2, letter b, CDW)

4. Terugrekenmethode (retrograde methode)

Uitgangspunt bij deze methode is de prijs waartegen de ingevoerde, identieke of soortgelijke goederen op of omstreeks het tijdstip van het in vrije verkeer brengen van de ingevoerde goederen, in de grootste totale hoeveelheid, worden verkocht in de Gemeenschap aan personen die niet met de verkoper zijn verbonden.

Deze prijs kan worden verminderd met:

• de gebruikelijke commissies of opslagen voor winst en algemene kosten;

• de gebruikelijke kosten van vervoer en verzekering en daarmee verbonden kosten in de Gemeenschap;

• de rechten bij invoer en belastingen die bij invoer of bij verkoop in de Gemeenschap worden geheven.

Als op (nagenoeg) hetzelfde tijdstip van invoer geen verkoop plaatsvindt, wordt uitgegaan van de prijs bij verkoop van de ingevoerde, identieke of soortgelijke goederen binnen negentig dagen na invoer onder vermindering van de hiervoor bedoelde bedragen. Als geen verkoop van de ingevoerde goederen plaatsvindt in de staat waarin zij zich bevonden op het moment van invoer, kan op verzoek van de aangever worden uitgegaan van de prijs bij verkoop van de be- of verwerkte ingevoerde goederen (niet van identieke of soortgelijke goederen) onder aftrek van de hiervoor bedoelde bedragen en de door de be- of verwerking ontstane meerwaarde.
(artikel 30, lid 2, letter c, CDW)

In hoofdstuk 7 kunt u verder lezen hoe u de douanewaarde van de ingevoerde goederen vaststelt met deze methode. In dat hoofdstuk vindt u ook met welke vereenvoudigingen de douanewaarde van groenten en fruit kan worden vastgesteld. Een vereenvoudiging bestaat uit het gebruik van eenheidsprijzen voor bepaalde groente- en fruitsoorten, gepubliceerd door de Commissie. Een andere vereenvoudiging bestaat uit de mogelijkheid tot het gebruik van forfaits voor het vaststellen van de in mindering te brengen elementen bij de toepassing van de terugrekenmethode.

5. Berekende waarde-methode (kostprijs plus methode)

De douanewaarde van de ingevoerde goederen wordt met deze methode gebaseerd op de kosten of de waarde waartegen de ingevoerde goederen in het land van voortbrenging worden vervaardigd. De berekende waarde bestaat uit de som van:

• de kosten of de waarde van materialen, vervaardiging of eventuele andere bij de voortbrenging verrichte handelingen;

• een bedrag voor winst en algemene kosten dat bij dergelijke verkopen voor uitvoer naar de Gemeenschap gebruikelijk is;

• de kosten van vervoer, verzekeringen en van handelingen tijdens het vervoer tot aan het douanegebied van de Gemeenschap.

(artikel 30, lid 2, letter d, CDW)

6. Redelijke middelen (andere methode of globale methode)

De douanewaarde van de ingevoerde goederen wordt met deze laatste methode gebaseerd op de redelijke middelen die in overeenstemming zijn met de uitgangspunten van artikel VII van GATT 1994 en de GATT-code 1994. De douanewaarde wordt zoveel mogelijk vastgesteld op basis van eerder vastgestelde douanewaarden. Het gebruik van deze methode betekent dat de vijf voorafgaande methoden moeten worden beoordeeld, maar met een redelijke soepelheid. De douanewaarde met redelijke middelen mag niet worden vastgesteld op basis van willekeurige waarden of met behulp van de prijs bij een verkoop voor uitvoer naar een ander land dan de Gemeenschap.
(artikel 31 CDW)

Naar boven

1.4 Tijdstippen

Voor de berekening van de douanewaarde is in de wettelijke bepalingen geen tijdstip genoemd waarop de verkoop moet zijn afgesloten van de goederen die voor het vrije verkeer worden aangegeven.
(CDW en TVo. CDW)

Dit houdt in dat voor de transactiewaarde-methode van de ingevoerde goederen de transactiewaarde moet worden aanvaard, ongeacht het tijdstip waarop het verkoopcontract is gesloten. Uiteraard moet aan alle gestelde voorwaarden zijn voldaan. Het verkoopcontract moet echter wel zijn afgesloten vóór het moment waarop de aangifte tot brengen in het vrije verkeer wordt aanvaard en de douanewaarde wordt vastgesteld.

Het "(nagenoeg) hetzelfde tijdstip" van de zogenaamde testwaarden houdt uitsluitend verband met het tijdstip waarop de goederen voor het vrije verkeer zijn aangegeven. Dit doet echter geen afbreuk aan het feit dat bij het bepalen van de transactiewaarde van de ingevoerde goederen met de transactiewaarde-methode, tijd niet in aanmerking moet worden genomen.
(artikel 29, lid 2, letter b, CDW)

Het tijdstip waarop de identieke of soortgelijke goederen zijn verkocht voor uitvoer naar het douanegebied van de Gemeenschap is evenmin van belang bij het gebruik van de transactiewaarde-methode van de identieke goederen en soortgelijke goederen. Van belang is het tijdstip waarop de goederen zijn uitgevoerd.
(artikel 30, lid 2, letters a en b, CDW)

Voor het omrekenen van vreemde munteenheden is het tijdstip van het bepalen van de douanewaarde bepalend.
(artikel 35 CDW)