110.00.14 Kaderovereenkomst inzake de samenwerking tussen het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en het ministerie van Financiën bij het toezicht op de uit- en invoer van cultuurgoederen

1. 1. Regelgeving en doel

1. a. Relevante wetgeving

De volgende wetgeving is van belang bij het toezicht op de in- en uitvoer van cultuurgoederen met betrekking tot de Uitvoeringswet UNESCO-verdrag 1970:

Europese wetgeving:

• Verordening nr. 2913/92 – het Communautair douanewetboek (hierna: CDW);

• Verordening nr. 450/2008 – het gemoderniseerd douanewetboek;

• Verordening nr. 2454/93 – de toepassingsverordening CDW;

Nationale wetgeving:

• Uitvoeringswet UNESCO-verdrag 1970 inzake onrechtmatige invoer, uitvoer of eigendomsoverdracht van cultuurgoederen (2009) (hierna: Uitvoeringswet UNESCO-verdrag 1970);

• Algemene Douanewet (hierna: Adw);

• Algemeen Douanebesluit (hierna: Adb);

Algemene Douaneregeling (hierna: Adr).

1. b. Doel van de wetgeving

Teruggave van cultuurgoederen, die onrechtmatig buiten het grondgebied van een verdragsstaat zijn gebracht (ter zake van uitvoer of van eigendomsoverdracht), dan wel in een verdragsstaat zijn ontvreemd.

1. 2. Organisaties, taken en bevoegdheden

1. a. Betrokken organisaties

• Belastingdienst/Douane (hierna: Douane);

• Directie Cultureel Erfgoed van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (hierna: DCE);

• Erfgoedinspectie (ministerie van OCW).

1. b. Taak betrokken organisaties

Taak Douane

De Douane houdt toezicht, veelal aan de buitengrens, op goederen die de Europese Unie (hierna: EU) binnenkomen en uitgaan.

De Douane houdt toezicht op de Uitvoeringswet UNESCO-verdrag 1970 voor cultuurgoederen die de EU binnenkomen in geval van binnenbrengen, brengen in het vrije verkeer, actieve veredeling en tijdelijke invoer van cultuurgoederen.

Het toezicht van de Douane op cultuurgoederen die de EU verlaten verricht de Douane in geval van uitvoer, uitgaan en passieve veredeling van Cultuurgoederen, op basis van de Wet tot behoud van cultuurbezit.

Wanneer de Douane in andere processen een vermoedelijke overtreding van de Uitvoeringswet UNESCO-verdrag 1970 constateert, informeert de Douane de Erfgoedinspectie.

Daarnaast verricht de Douane specifieke risicogerichte controles naar aanleiding van een door de Erfgoedinspectie gedaan verzoek.

Taak DCE

DCE is verantwoordelijk voor:

• De beleidsontwikkeling op het terrein van cultureel erfgoed;

• De vaststelling van het handhavings- en nalevingsniveau in overleg met de Erfgoedinspectie op het gebied van cultuurgoederen.

Taak Erfgoedinspectie

De Erfgoedinspectie houdt toezicht op de naleving van de Uitvoeringswet UNESCO-verdrag 1970.

1. c. Bevoegdheden

Bevoegdheden Douane

De Douane ontleent haar controlebevoegdheden aan de Adw en kan informatie overdragen op grond van deze wet.

Bij het constateren van een strafbaar feit maakt de Douane gebruik van haar opsporingsbevoegdheden op grond van het Besluit buitengewoon opsporingsambtenaar Belastingdienst/Douane.

De Douane gebruikt haar opsporingsbevoegdheid uitsluitend voor de uitvoering van haar handhavingstaken.

Bevoegdheden Erfgoedinspectie

De inspecteurs van de Erfgoedinspectie ontlenen hun bevoegdheden aan de Uitvoeringswet UNESCO-verdrag 1970.

1. 3. Uitvoering

1. a. Wijze van handhaving

De Douane maakt gebruik van uiteenlopende vormen van toezicht. Voor de taak genoemd in deze bijlage kunnen relevant zijn:

• Controles van de administraties van bedrijven;

• Controles van de aangiftes;

• Fysieke controles van goederen;

• Toezichtsacties.

Uitgangspunt voor het douanetoezicht is risicobeheersing. Bij de taak van deze bijlage kunnen risico’s op overtreding van Uitvoeringswet UNESCO-verdrag 1970 aan de orde zijn.

Jaarlijks wordt in samenwerking met de Erfgoedinspectie een Uitvoeringsplan cultuurgoederen opgesteld. Dit uitvoeringsplan is mede gebaseerd op risico’s, die de Erfgoedinspectie levert. In het uitvoeringsplan wordt het douanetoezicht uitgewerkt voor de relevante douaneprocessen.

Op basis van het uitvoeringsplan komen controle-orders tot stand.

Monsterneming van cultuurgoederen door de Douane is niet toegestaan. De Erfgoedinspectie coördineert de determinatie van de goederen.

Handhavingcommunicatie en voorlichting met betrekking tot de onderhavige taak is primair de verantwoordelijkheid van de Erfgoedinspectie.

1. b. Afhandeling overtredingen

Opmaken proces-verbaal van bevinding en overdracht

Als de Douane bij de uitvoering van haar toezicht een vermoedelijke overtreding constateert, dan wordt de vrijgave van de goederen geschorst en mogen de goederen niet hun bestemming volgen.

De Douane, via de contactpersoon cultuurgoederen, informeert de Erfgoedinspectie over vermoedelijke overtreding en de schorsing van de vrijgave van de goederen.

De Erfgoedinspectie beoordeelt, eventueel in samenspraak met andere experts, of de goederen cultuurgoederen zijn die voldoen aan het gestelde in de Uitvoeringswet UNESCO-verdrag 1970.

De Douane geeft de goederen niet vrij totdat de Erfgoedinspectie een beslissing heeft genomen over de aard van de goederen. Deze beslissing wordt binnen een termijn van vijf werkdagen door de Erfgoedinspectie aan de contactpersoon cultuurgoederen kenbaar gemaakt.

De Douane maakt een proces-verbaal van bevindingen op voor de overdracht van de cultuurgoederen aan de Erfgoedinspectie.

In bewaring nemen

Indien er een redelijk vermoeden bestaat van overtreding vindt inbewaringneming van de goederen plaats op aanwijzing van de Erfgoedinspectie in samenspraak met de Boete-Fraude Coördinator/ Contactambtenaar OM, overeenkomstig de artikelen 5 en 15 van de Uitvoeringswet UNESCO-verdrag 1970. De Erfgoedinspectie geeft nadere aanwijzingen op welke wijze de goederen worden vervoerd dan wel opgeslagen overeenkomstig de OCW-procedures bij in bewaringneming/ inbeslagname van cultuurgoederen.

1. c. Douanevoorschrift

In het handboek VGEM, onderdeel Cultuurgoederen, is beschreven hoe de Douane uitvoering geeft aan haar taak. De Erfgoedinspectie geeft haar instemming aan de tekst van dit voorschrift.

1. 4. Planning, evaluatie

1. a. Planning en prioritering

Jaarlijks stelt de Douane in de maand september, in overleg met de Erfgoedinspectie, de omvang van het toezicht en de toezichtvormen vast voor het volgende jaar.

1. b. Evaluatie

De Douane en de Erfgoedinspectie evalueren jaarlijks:

• De handhaving. Dit gebeurt op basis van een evaluatierapport, opgesteld door de Douane;

• De samenwerking. Dit heeft tot doel na te gaan of de afspraken in deze bijlage nog actueel en toereikend zijn en of er knelpunten en wensen ten aanzien van de samenwerking zijn.

1. 5. Informatieuitwisseling

1. Informatieuitwisseling

De Douane

• De algemeen directeur Douane, in zijn hoedanigheid van inspecteur als bedoeld in artikel 1:3, lid 1 onderdeel c Adw en de door hem gemandateerde ambtenaren verstrekken aan de Erfgoedinspectie met gebruikmaking van de in artikel 1:33, lid 3 Adw gegeven bevoegdheid op verzoek gegevens uit databestanden en dossiers voorzover deze noodzakelijk zijn voor de uitvoering van het bepaalde bij of krachtens de in artikel 1:1 Adw bedoelde regelingen dan wel voor de uitvoering van het bepaalde bij of krachtens die wet;

• Informeert de Erfgoedinspectie over wijzigingen van relevante wetgeving, handhavingsbeleid, nieuwe trends of nieuw ontstane risico's;

• Stelt aan de Erfgoedinspectie ten behoeve van risicovinding, risicoanalyse en evaluatie, relevante gegevens beschikbaar waaronder ook gegevens over de mate van compliance van bedrijven.

De Erfgoedinspectie

• Informeert de Douane over de beleidsmatige prioriteiten;

• Stelt aan de Douane ten behoeve van risicovinding, risicoanalyse en evaluatie, relevante gegevens beschikbaar waaronder ook gegevens over de mate van compliance van bedrijven;

• Informeert de Douane over relevante wijzigingen van wetgeving, handhavingbeleid, nieuwe trends of nieuw ontstane risico's;

• Informeert de Douane over de wijze van afhandeling van overgedragen zaken en het uiteindelijke resultaat daarvan.

1. 6. Scholing en helpdesk

1. a. Opleiding en scholing

De Douane is verantwoordelijk voor de inzet van gekwalificeerd personeel voor de uitvoering van de taken die genoemd zijn in of voortvloeien uit deze bijlage.

De Erfgoedinspectie levert op verzoek steun bij de opleiding van douanemedewerkers op het gebied van cultuurgoederen.

1. b. Helpdeskfunctie

Douane

Binnen de Douane vervullen de contactpersonen cultuurgoederen de primaire helpdeskfunctie voor hun collega’s.

Erfgoedinspectie

De Erfgoedinspectie vervult de helpdeskfunctie met betrekking tot het toezicht op cultuurgoederen en de cultuurhistorische waardebepaling.

Vragen vanuit de Douane worden via de contactpersoon cultuurgoederen aan de Erfgoedinspectie gesteld.

1. 7. Overleg en beheer

1. a. Overleg

Tenminste één keer per jaar of op verzoek vindt overleg plaats tussen de Erfgoedinspectie en de Douane over de handhaving en het toezicht op cultuurgoederen en het functioneren van de samenwerking volgens deze bijlage.

1. b. beheer van deze bijlage

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap:

De Erfgoedinspectie.

Douane:

Douane Landelijk kantoor, afdeling Vaktechniek.

Den Haag, 31 mei 2013

Rotterdam, 25 april 2013

Namens de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,

Namens de directeur-generaal Belastingdienst,

De directeur Erfgoedinspectie,

Namens de Algemeen directeur Douane,

de directeur Vaktechniek en Internationaal

Douane

Mw. Drs. S.E.B. Siregar

H.A.M. Maas RA