110.00.14 Kaderovereenkomst inzake de samenwerking tussen het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en het ministerie van Financiën bij het toezicht op de uit- en invoer van cultuurgoederen

1. 1. Regelgeving en doel

1. a. Relevante regelgeving

De volgende wetgeving is van belang bij het toezicht op cultuurgoederen met betrekking tot de teruggave van cultuurgoederen afkomstig uit bezet gebied:

Europese wetgeving:

• Verordening nr. 2913/92 – het Communautair douanewetboek (hierna: CDW);

• Verordening nr. 450/2008 – het gemoderniseerd douanewetboek;

• Verordening nr. 2454/93 – de toepassingsverordening CDW.

Nationale wetgeving:

• Wet teruggave cultuurgoederen afkomstig uit bezet gebied (2007) (hierna: Wet teruggave cultuurgoederen);

• Algemene Douanewet (hierna: Adw);

• Algemeen Douanebesluit (hierna: Adb);

• Algemene Douaneregeling (hierna: Adr).

1. b. Doel van de wetgeving

Teruggave van cultuurgoederen afkomstig uit een tijdens een gewapend conflict bezet gebied aan de bevoegde autoriteiten van het gebied van herkomst, die in Nederland worden of zijn binnengebracht.

1. 2. Organisaties, taken en bevoegdheden

1. a. Betrokken organisaties

• Belastingdienst/Douane (hierna: Douane);

• Directie Cultureel Erfgoed van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (hierna: DCE);

• Erfgoedinspectie (ministerie van OCW).

1. b. Taak betrokken organisaties

Taak Douane

De Douane houdt toezicht, veelal aan de buitengrens, op cultuurgoederen uit een bezet gebied. Deze taak verricht de Douane in geval van binnenbrengen, brengen in het vrije verkeer, actieve veredeling en tijdelijke invoer van cultuurgoederen.

In andere situaties waarbij de Douane een vermoedelijke overtreding van de Wet teruggave cultuurgoederen constateert, informeert de Douane de Erfgoedinspectie.

Daarnaast verricht de Douane specifieke risicogerichte controles naar aanleiding van een door de Erfgoedinspectie gedaan verzoek.

Taak DCE

DCE is verantwoordelijk voor:

• De beleidsontwikkeling op het terrein van cultureel erfgoed;

• De vaststelling van het handhavings- en nalevingsniveau in overleg met de Erfgoedinspectie op het gebied van cultuurgoederen.

Taak Erfgoedinspectie

De Erfgoedinspectie houdt toezicht op de naleving van de Wet teruggave cultuurgoederen.

1. c. Bevoegdheden

Bevoegdheden Douane

De Douane ontleent haar controlebevoegdheden aan de Adw en kan informatie overdragen op grond van deze wet.

Bij het constateren van een strafbaar feit maakt de Douane gebruik van haar opsporingsbevoegdheden op grond van het Besluit buitengewoon opsporingsambtenaar Belastingdienst/Douane.

De Douane gebruikt haar opsporingsbevoegdheid uitsluitend voor de uitvoering van haar handhavingstaken.

Bevoegdheden Erfgoedinspectie

De inspecteurs van de Erfgoedinspectie ontlenen hun bevoegdheden aan de Wet teruggave cultuurgoederen.

1. 3. Uitvoering

1. a. Wijze van handhaving

De Douane maakt bij haar handhavingstaken gebruik van uiteenlopende vormen van toezicht. Voor de taak genoemd in deze bijlage kunnen relevant zijn:

• Controles van de administraties van bedrijven;

• Controles van aangiften;

• Fysieke controles van goederen;

• Toezichtsacties.

Uitgangspunt voor het douanetoezicht is risicobeheersing.

Jaarlijks wordt in samenwerking met de Erfgoedinspectie een Uitvoeringsplan Cultuur opgesteld. In het uitvoeringsplan wordt het douanetoezicht uitgewerkt voor de relevante douaneprocessen.

Op basis van het uitvoeringsplan komen controle-orders tot stand.

Monsterneming van cultuurgoederen door de Douane is niet toegestaan. De Erfgoedinspectie coördineert de determinatie van de goederen.

Handhavingcommunicatie en voorlichting met betrekking tot de onderhavige taak is primair de verantwoordelijkheid van de Erfgoedinspectie.

1. b. Afhandeling overtredingen

Opmaken proces-verbaal van bevinding en overdracht

Als de Douane bij de uitvoering van haar toezicht een vermoedelijke overtreding constateert, dan wordt de vrijgave van de goederen geschorst of mogen de goederen niet worden weggevoerd zonder toestemming.

Bij twijfel over de vaststelling van een overtreding, schakelt de Douane primair de contactpersoon cultuurgoederen in en deze vervolgens de Erfgoedinspectie.

De Douane, via de contactpersoon cultuurgoederen, informeert de Erfgoedinspectie over de schorsing van de vrijgave of het weigeren van toestemming tot wegvoering (op grond van de douanewetgeving).

De Erfgoedinspectie beoordeelt, eventueel in samenspraak met andere experts, of de goederen cultuurgoederen zijn die voldoen aan het gestelde in de Wet teruggave cultuurgoederen.

De Douane geeft de goederen niet vrij totdat de Erfgoedinspectie een beslissing heeft genomen over de aard van de goederen. Deze beslissing wordt binnen een termijn van vijf werkdagen door de Erfgoedinspectie aan de contactpersoon cultuurgoederen kenbaar gemaakt.

De Douane maakt een proces-verbaal van bevindingen op voor de overdracht van de cultuurgoederen aan de Erfgoedinspectie.

In bewaringneming

Indien er een redelijk vermoeden bestaat van overtreding vindt inbewaringneming van de goederen plaats op aanwijzing van de Erfgoedinspectie in samenspraak met de Boete-Fraude Coördinator/ Contactambtenaar OM, overeenkomstig de artikelen 3-6 van de Wet teruggave cultuurgoederen.

De Erfgoedinspectie geeft nadere aanwijzingen op welke wijze de goederen worden vervoerd dan wel opgeslagen overeenkomstig de OCW-procedures bij in bewaringneming/ inbeslagname van cultuurgoederen.

1. c. Douanevoorschrift

In het handboek VGEM, onderdeel Cultuurgoederen, is beschreven hoe de Douane uitvoering geeft aan haar taak. De Erfgoedinspectie geeft haar instemming aan de tekst van dit voorschrift.

1. 4. Planning, evaluatie

1. Planning en prioritering

Jaarlijks stelt de Douane in de maand september, in overleg met de Erfgoedinspectie, de omvang van het toezicht en de toezichtvormen vast voor het volgende jaar.

1. b. Evaluatie

De Douane en de Erfgoedinspectie evalueren jaarlijks:

• De handhaving. Dit gebeurt op basis van een evaluatierapport, opgesteld door de Douane;

• De samenwerking. Dit heeft tot doel na te gaan of de afspraken in deze bijlage nog actueel en toereikend zijn en of er knelpunten en wensen ten aanzien van de samenwerking zijn.

1. 5. Informatieuitwisseling

1. a. Informatieuitwisseling

De Douane

• De algemeen directeur Douane, in zijn hoedanigheid van inspecteur als bedoeld in artikel 1:3, lid 1 onderdeel c Adw en de door hem gemandateerde ambtenaren verstrekken aan de Erfgoedinspectie met gebruikmaking van de in artikel 1:33, lid 3 Adw gegeven bevoegdheid op verzoek gegevens uit databestanden en dossiers voorzover deze noodzakelijk zijn voor de uitvoering van het bepaalde bij of krachtens de in artikel 1:1 Adw bedoelde regelingen dan wel voor de uitvoering van het bepaalde bij of krachtens die wet;

• Informeert de Erfgoedinspectie over wijzigingen van relevante wetgeving, handhavingsbeleid, nieuwe trends of nieuw ontstane risico's;

• Stelt aan de Erfgoedinspectie ten behoeve van risicovinding, risicoanalyse en evaluatie, relevante gegevens beschikbaar waaronder ook gegevens over de mate van compliance van bedrijven.

De Erfgoedinspectie

• Informeert de Douane over de beleidsmatige prioriteiten;

• Stelt aan de Douane ten behoeve van risicovinding, risicoanalyse en evaluatie, relevante gegevens beschikbaar waaronder ook gegevens over de mate van compliance van bedrijven;

• Informeert de Douane over relevante wijzigingen van wetgeving, handhavingbeleid, nieuwe trends of nieuw ontstane risico's;

• Informeert de Douane over de wijze van afhandeling van overgedragen zaken en het uiteindelijke resultaat daarvan.

1. 6. Scholing en helpdesk

1. a. Opleiding en scholing

De Douane is verantwoordelijk voor de inzet van gekwalificeerd personeel voor de uitvoering van de taken die genoemd zijn in, of voortvloeien uit, deze bijlage.

De Erfgoedinspectie levert op verzoek steun bij de opleiding van douanemedewerkers op het gebied van cultuurgoederen.

1. b. Helpdesk-functie

Douane

Binnen de Douane vervullen de contactpersonen cultuurgoederen de primaire helpdeskfunctie voor hun collega’s.

Vragen vanuit de Douane worden via de contactpersoon cultuurgoederen aan de Erfgoedinspectie gesteld.

Erfgoedinspectie

De Erfgoedinspectie vervult de helpdeskfunctie met betrekking tot het toezicht op cultuurgoederen en de cultuurhistorische waardebepaling.

1. 7. Overleg en beheer

1. a. Overleg

Tenminste één keer per jaar of op verzoek vindt overleg plaats tussen de Erfgoedinspectie en de Douane over de handhaving en het toezicht op cultuurgoederen en het functioneren van de samenwerking volgens deze bijlage.

1. b. beheer van deze bijlage

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap:

De Erfgoedinspectie.

Douane:

Douane Landelijk kantoor, afdeling Vaktechniek.

Den Haag, 31 mei 2013

Rotterdam, 25 april 2013

Namens de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,

Namens de Directeur-generaal Belastingdienst,

De directeur Erfgoedinspectie,

Namens de Algemeen directeur Douane,

de directeur Vaktechniek en Internationaal

Douane

Mw. drs. S.E.B. Siregar

H.A.M. Maas RA