1 Fiscaal partnerschap

1.1 Wat is fiscaal partnerschap?

Als u een fiscale partner hebt, kan dit gevolgen hebben voor de belasting die u moet betalen of die u terugkrijgt. U kunt dan namelijk samen met uw fiscale partner aangifte inkomstenbelasting doen en bepaalde inkomsten en aftrekposten tussen u beiden verdelen. Ook kan fiscaal partnerschap gevolgen hebben voor de heffingskortingen die u krijgt.

In dit hoofdstuk leest u wanneer u fiscale partners bent en wat de gevolgen zijn voor uw aangifte.

Naar boven

1.2 Wat zijn de voorwaarden voor fiscaal partnerschap?

U bent in het aangiftejaar fiscale partners als u aan 1 van de volgende voorwaarden voldoet:

• U bent getrouwd.

  Woont uw echtgenoot buiten Nederland? Dan bent u alleen fiscale partners als uw echtgenoot kwalificerend buitenlands belastingplichtig is. Zie ‘U woont buiten Nederland' voor de voorwaarden.

• U bent geregistreerde partners.

• U bent niet getrouwd, maar staat allebei op hetzelfde woonadres ingeschreven bij de gemeente in de Basisregistratie Personen (BRP) en u voldoet aan 1 van de volgende voorwaarden:

  • U bent allebei meerderjarig en u hebt samen een notarieel samenlevingscontract.

  • U hebt samen een kind.

  • 1 van u heeft een kind van de ander erkend.

  • U bent bij een pensioenfonds aangemeld als pensioenpartners. Het is niet voldoende als u uw partner alleen bij uw werkgever hebt aangemeld als pensioenpartner.

  • U bent samen eigenaar van een eigen woning, waarin u beiden woont.

  • U bent allebei meerderjarig en op het adres waar u beiden staat ingeschreven in de BRP staat ook een minderjarig kind van 1 van u beiden ingeschreven. Let op! Hiervoor gelden uitzonderingen.

    Zie 'Tegenbewijs bij zakelijke (onder)huur' en 'Samenwonen in een Wmo-opvangwoning'.

  • U was met die ander in het voorgaande jaar ook al fiscale partners.

Naar boven

1.2.1 Notarieel samenlevingscontract of geregistreerd partnerschap

Een notarieel samenlevingscontract is een contract dat door een notaris is opgesteld. In het contract staan afspraken die u met uw partner hebt gemaakt, bijvoorbeeld over kostenverdeling, gemeenschappelijke eigendommen of aansprakelijkheid bij schulden.

Een geregistreerd partnerschap is vastgelegd bij de burgerlijke stand van de gemeente. Dit is dus niet hetzelfde als een (notarieel) samenlevingscontract. Ook als u samen met uw huisgenoot staat ingeschreven op hetzelfde adres in de BRP, betekent dat niet automatisch dat u een geregistreerd partnerschap hebt.

Naar boven

1.2.2 Fiscaal partnerschap en samenwonen met een stiefkind of pleegkind

Ouder en kind

Woont u in 2023 samen met uw kind of met uw vader of moeder? En voldoet u aan een van de voorwaarden voor fiscaal partnerschap? Dan bent u alleen fiscale partners als u allebei 27 jaar of ouder was op 31 december van het jaar ervoor.

Ouder en stiefkind

Hebt u een stiefkind? En voldoet u aan een van de voorwaarden voor fiscaal partnerschap met dat stiefkind? Dan bent u fiscale partner vanaf het moment dat dat stiefkind 18 jaar is. U kunt ervoor kiezen om geen fiscale partners te zijn. Dit kan tot u beiden aan het begin van het kalenderjaar 27 jaar of ouder bent. Wilt u niet als fiscale partners aangemerkt worden? Dan moet u gezamenlijk een verzoek bij de Belastingdienst of Belastingdienst/Toeslagen indienen. U hoeft maar bij een van beide een verzoek in te dienen. Kiest u ervoor om geen fiscale partners te zijn, dan bent u ook geen toeslagpartners. Omgekeerd geldt hetzelfde.

Zijn u en uw stiefkind beiden ouder dan 27 jaar? Dan bent u fiscale partners vanaf het moment dat u beiden aan het begin van het kalenderjaar 27 jaar of ouder bent en u aan een van de voorwaarden voor fiscaal partnerschap voldoet. U bent vanaf dat moment fiscale partners, ook als u eerst gekozen hebt om geen fiscale partners te zijn.

Ouder en pleegkind

Woonde u in 2023 op hetzelfde adres als een meerderjarig kind, waarvoor u in het verleden een pleegvergoeding kreeg? Of een meerderjarig kind, dat geen eigen kind was, maar waarvoor u in het verleden van de SVB wel kinderbijslag ontving? Als u aan een van de bovenstaande voorwaarden voldoet, bent u fiscale partners.

U kunt ervoor kiezen om geen fiscale partners te zijn. Dit kan totdat u beiden aan het begin van het kalenderjaar 27 jaar of ouder bent. Wilt u niet als fiscale partners aangemerkt worden? Dan moet u gezamenlijk een verzoek bij de Belastingdienst of Belastingdienst/Toeslagen indienen. U hoeft maar bij een van beide een verzoek in te dienen. Kiest u ervoor om geen fiscale partners te zijn, dan bent u ook geen toeslagpartners. Omgekeerd geldt hetzelfde.

Zijn u en uw pleegkind beiden ouder dan 27 jaar? Dan bent u fiscale partners vanaf het moment dat u beiden aan het begin van het kalenderjaar 27 jaar of ouder bent en u aan een van de voorwaarden voor fiscaal partnerschap voldoet. U bent ook fiscale partners als vanaf dat moment fiscale partners, ook als u eerst ervoor gekozen hebt om geen fiscale partners te zijn.

Naar boven

1.2.3 Tegenbewijs bij zakelijke (onder)huur

Staat u met een huisgenoot op hetzelfde adres ingeschreven in de BRP? Bent u beiden meerderjarig? En staat er ook een minderjarig kind van 1 van u op datzelfde adres ingeschreven? Dan vormt u een 'samengesteld gezin'. U en uw huisgenoot zijn dan meestal fiscale partners.

Huurt 1 van u op zakelijke gronden een deel van de woning van de ander? Of huurde u samen met iemand een deel van de woning van een derde persoon? Dan bent u geen fiscale partners met de andere huurder, omdat er voor beiden sprake is van zakelijke (onder)huur. U moet de zakelijkheid kunnen aantonen met een schriftelijke huurovereenkomst.

Geldt de zakelijke huurovereenkomst niet voor de hele periode dat u samen staat ingeschreven? Dan bent u in de periode dat er geen huurovereenkomst is, wél fiscale partners.

Naar boven

1.2.4 Samenwonen in een Wmo-opvangwoning

Woont u samen met een andere meerderjarige in een opvanghuis via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)? En staat er een minderjarig kind van 1 van u op ditzelfde adres ingeschreven? Dan bent u in principe fiscale partners, tenzij u een afschrift van de beschikking voor een maatwerkvoorziening kunt overleggen, dat aan u beiden afzonderlijk voorzieningen zijn toegekend. Als u dat doet, bent u geen partners meer voor zowel toeslagen als de inkomstenbelasting.

Naar boven

1.3 Wie is uw fiscale partner als meerdere personen aan de voorwaarden voldoen?

Zijn er in 1 jaar meerdere personen met wie u aan de voorwaarden voldoet? Dan moet u bepalen wie op welk moment uw fiscale partner is. U kunt maar 1 fiscale partner tegelijkertijd hebben. U kunt wel in 1 jaar meerdere fiscale partners na elkaar hebben.

Naar boven

1.3.1 Meerdere personen voldoen tegelijkertijd aan de voorwaarden

U kunt maar 1 fiscale partner tegelijkertijd hebben. Voldoet u op hetzelfde moment met meerdere personen aan de voorwaarden voor fiscaal partnerschap? Dan is het van belang aan welke specifieke voorwaarde u met elke persoon voldoet.

U bent getrouwd of hebt een geregistreerd partnerschap

Als u getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt, bent u altijd fiscale partners met uw echtgenoot of partner. Als er andere personen op uw adres ingeschreven staan, kunt u met hen geen fiscale partners zijn, zelfs al voldoet u met deze personen ook aan de voorwaarden.

U staat met meerdere personen ingeschreven

Als u met meerdere personen op hetzelfde adres staat ingeschreven, moet u kijken welke voorwaarde voor fiscaal partnerschap het hoogst op de lijst staat. U bent fiscale partners met degene die aan de hoogste voorwaarde voldoet.

U kunt maar 1 fiscale partner tegelijk hebben

Had u notariële samenlevingscontracten met meer dan 2 personen en stond u allemaal op hetzelfde adres ingeschreven? Of was u met 2 of meerdere personen getrouwd? Dan is de persoon met wie u het eerst een samenlevingscontract afsloot, of trouwde, uw fiscaal partner. U moet dan in de aangifte de partners met wie u later een samenlevingscontract afsloot, of met wie u later trouwde, verwijderen.

U bent in de volgende situaties geen fiscale partners:

• U had 1 notarieel samenlevingscontract met meerdere personen. Beantwoord de vraag 'Had u een notarieel samenlevingscontract' daarom met 'Nee'.

• U had met 2 of meer personen een eigen woning en u stond allemaal op dit adres ingeschreven. Beantwoord de vraag 'Was u samen met … eigenaar van de woning die uw hoofdverblijf was?' met 'Nee'.

• U had bij 2 of meer personen een kind en u stond allemaal op hetzelfde adres ingeschreven. Beantwoord de vraag 'Had u een kind samen met…?' met 'Nee'.

• U was met 2 of meer personen partner in een pensioenregeling en u stond allemaal op hetzelfde adres ingeschreven. Beantwoord de vraag 'Was u met … partner in een pensioenregeling' met 'Nee'.

• U woont met 2 of meer personen op hetzelfde adres en op dat adres staat ook kind van een van die personen ingeschreven. Beantwoord de vraag 'Stond een minderjarig kind van 1 van u ingeschreven op hetzelfde adres?' met 'Nee'.

Voldoet u gelijktijdig met meerdere personen aan dezelfde categorie van fiscaal partnerschap? Beoordeel dan of u fiscale partners kunt zijn aan de hand van het schema hieronder.

Naar boven

1.3.2 Meerdere personen kunnen na elkaar uw fiscale partner zijn

U kunt maar 1 fiscale partner tegelijkertijd hebben. U kunt in 1 jaar wel meerdere fiscale partners na elkaar hebben, bijvoorbeeld als u tijdens het jaar gaat scheiden en vervolgens met iemand anders samen een huis koopt.

Elke persoon met wie u aan de voorwaarde voor fiscaal partnerschap voldoet is dan voor een deel van het jaar uw fiscale partner. U kunt met 1 van deze personen ervoor kiezen om het hele jaar als fiscale partners te worden beschouwd.

Naar boven

1.3.3 Kiezen voor een heel jaar fiscaal partnerschap

Hebt u maar een deel van het jaar een fiscale partner? Dan kunt u er bij uw aangifte voor kiezen om het hele jaar als fiscale partners te worden beschouwd. Als u meerdere fiscale partners in 1 jaar hebt, kunt u ervoor kiezen om met 1 van hen het hele jaar als fiscale partners te worden beschouwd.

Doet u online aangifte? Dan krijgt u vanzelf de vraag of en met wie u het hele jaar als fiscale partners wilt worden beschouwd.

Naar boven

1.4 Vanaf welk moment bent u fiscale partners?

U bent meestal fiscale partners vanaf het moment dat u samen op hetzelfde adres staat ingeschreven, zelfs als u pas later in het jaar voldoet aan de overige voorwaarden voor fiscaal partnerschap.

Naar boven

1.4.1 U trouwt of gaat een geregistreerd partnerschap aan

Als u tijdens het jaar gaat trouwen of een partnerschap laat registreren, dan bent u vanaf dat moment fiscale partners, tenzij u daarvoor al op hetzelfde adres stond ingeschreven. In dat geval is het van belang wanneer u bent gaan samenwonen:

• Bent u tijdens het jaar gaan samenwonen en gaat u later dat jaar trouwen of een geregistreerd partnerschap aan? Dan bent u fiscale partners vanaf de datum dat u op hetzelfde adres stond ingeschreven.

• Bent u in een eerder jaar al gaan samenwonen? Dan bent u fiscale partners vanaf 1 januari van het jaar waarin u gaat trouwen of een partnerschap laat registreren.

Naar boven

1.4.2 U bent ongetrouwd en staat op hetzelfde adres ingeschreven

Koopt u samen een huis of wordt er een kind geboren? Of voldoet u in de loop van het jaar aan een van de andere voorwaarden voor fiscaal partnerschap? Dan bent u fiscale partners vanaf het moment dat u aan de voorwaarden voldoet, tenzij u vóór dat moment al op hetzelfde adres stond ingeschreven:

• Bent u tijdens het jaar op hetzelfde adres ingeschreven? Dan bent u fiscale partners vanaf de datum dat u samen staat ingeschreven in de BRP.

• Stond u in een eerder jaar al samen ingeschreven? Dan bent u fiscale partners vanaf 1 januari van het jaar waarin u aan de voorwaarden voldoet.

Naar boven

1.5 Gevolgen fiscaal partnerschap

Fiscaal partnerschap heeft gevolgen voor:

• de hoogte van uw inkomen

  Als u het hele jaar fiscale partners bent (of ervoor kiest om het hele jaar als fiscale partners te worden beschouwd), mag u bepaalde inkomsten en aftrekposten verdelen, zodat u samen zo min mogelijk belasting betaalt.

• de hoogte van drempelbedragen

  U moet het drempelinkomen van uzelf en dat van uw fiscale partner bij elkaar tellen om uw drempelbedragen te berekenen.

• heffingskortingen

  Is uw fiscale partner voldoende belasting verschuldigd? En hebt u zelf geen of een laag inkomen? Dan betalen wij onder bepaalde voorwaarden een deel van de heffingskortingen aan u uit.

Naar boven

1.5.1 Inkomsten en aftrekposten verdelen

Bent u het hele jaar fiscale partners? Of kiest u ervoor om het hele jaar als fiscale partners te worden beschouwd? Dan mag u bepaalde inkomsten en aftrekposten in de aangifte verdelen zoals u dat wilt. Dit geldt ook voor de ingehouden dividendbelasting. Iedere verdeling mag, als het totaal maar 100% is.

U mag bij iedere soort inkomsten en aftrekposten kiezen voor een andere verdeling. Hoe u de inkomsten en aftrekposten verdeelt, kan van invloed zijn op de belasting en premie die u betaalt of terugkrijgt.

Doet u online aangifte? Dan kunt u in het formulier zien wat de gevolgen zijn van verschillende verdelingen. Zo kunt u gemakkelijker bepalen wat de meest gunstige verdeling is.

Wat mag u verdelen?

U mag de volgende inkomsten en aftrekposten verdelen met uw fiscale partner:

• het saldo van de inkomsten en aftrekposten van de eigen woning

• de aftrek vanwege geen of een kleine eigenwoningschuld

• voordeel uit aanmerkelijk belang

• de gezamenlijke grondslag sparen en beleggen (box 3) (als de gezamenlijke rendementsgrondslag hoger is dan € 114.000) 

• de gezamenlijke rendementsgrondslag (als de gezamenlijke rendementsgrondslag hoger is dan € 73.908 maar lager of gelijk aan € 114.000)

• de vrijstelling groene beleggingen (als de gezamenlijke rendementsgrondslag lager of gelijk is aan € 73.908)

• betaalde partneralimentatie en andere onderhoudsverplichtingen

• uitgaven voor specifieke zorgkosten

• uitgaven voor tijdelijk verblijf thuis van ernstig gehandicapte kinderen, broers of zussen van 21 jaar of ouder

• studiekosten

  als uw prestatiebeurs niet werd omgezet in een gift

• giften

• restant persoonsgebonden aftrek over vorige jaren

U mag ook de ingehouden dividendbelasting verdelen tussen u en uw fiscale partner.

Wat mag u niet verdelen?

U mag de volgende inkomsten en aftrekposten niet verdelen met uw fiscale partner:

• loon, uitkering of pensioen

• winst uit onderneming

• reisaftrek openbaar vervoer

• bijverdiensten en inkomsten als freelancer, gastouder, artiest of beroepssporter

• resultaat uit het beschikbaar stellen van bezittingen

• ontvangen partneralimentatie en andere periodieke uitkeringen

• uitgaven voor inkomensvoorzieningen

• negatieve uitgaven voor inkomensvoorzieningen

• negatieve persoonsgebonden aftrek

U mag ook de ingehouden loonheffing en kansspelbelasting niet verdelen tussen u en uw fiscale partner.

Naar boven

1.6 Uw fiscale partner is overleden

Is uw fiscale partner overleden? Dan bent u tot de datum van overlijden fiscale partners. Ook in het jaar van overlijden kunt u voor het hele jaar als fiscale partners worden beschouwd. U geeft deze keuze aan in de aangifte, samen met de vertegenwoordiger van de erfgenamen van uw overleden fiscale partner. U kunt ook zelf de vertegenwoordiger zijn.

Naar boven

1.6.1 Voorkom een restant persoonsgebonden aftrek bij de overleden fiscale partner

Zorg ervoor dat u de persoonsgebonden aftrekposten zo verdeelt, dat er bij uw overleden fiscale partner geen restant ontstaat. In het jaar na het overlijden bent u namelijk geen fiscale partners meer, en u kunt dan het restant van de persoonsgebonden aftrek van de overledene niet meer aftrekken. U bent die aftrek dan kwijt.

U voorkomt dit als volgt: u rekent de persoonsgebonden aftrekposten toe aan uw overleden fiscale partner, tot maximaal de hoogte van zijn verzamelinkomen. Het deel dat u niet aan uw overleden fiscale partner kunt toerekenen, rekent u toe aan uzelf.

De persoonsgebonden aftrekposten zijn:

• betaalde partneralimentatie en andere onderhoudsverplichtingen aan de ex-partner

• uitgaven voor specifieke zorgkosten

• uitgaven voor tijdelijk verblijf thuis van ernstig gehandicapten

• studiekosten als uw prestatiebeurs niet werd omgezet in een gift

• giften

• restant persoonsgebonden aftrek uit eerdere jaren