9.00.00 Douanewaarde

1 Douanewaarde

1.1 Achtergronden douanewaarde

De douanewaarde is de waarde voor de toepassing van het gemeenschappelijk douanetarief. Deze waarde vormt de maatstaf van heffing waarmee u de douanerechten kunt berekenen. Douanerechten die worden berekend over een waarde, worden ook wel ad valorem-rechten genoemd. Het is noodzakelijk de waarde als maatstaf van heffing nauwkeurig te omschrijven om te voorkomen dat importeurs in gelijke gevallen ongelijk worden behandeld. De regels waarmee de waarde in de Europese Gemeenschap wordt vastgesteld, zijn gebaseerd op artikel VII van de Algemene Overeenkomst betreffende Tarieven en Handel (GATT). Dit artikel gaat over de belastbare invoerwaarde van de goederen oftewel de douanewaarde.

In de jaren 1973-1979 zijn in Genève multilaterale handelsbesprekingen gevoerd om te komen tot een vermindering van de belemmeringen die er voor de internationale handel in goederen bestaan. De besprekingen hebben geleid tot de Overeenkomst inzake de toepassing van artikel VII van de Algemene Overeenkomst betreffende Tarieven en Handel. De multilaterale handelsbesprekingen die in het kader van de Uruguay-ronde in de jaren '80 en '90 hebben plaatsgevonden, hebben geleid tot de Overeenkomst inzake de toepassing van artikel VII van de Algemene Overeenkomst betreffende Tarieven en Handel 1994. In deze overeenkomst is in vergelijking met de vorige overeenkomst in principe geen wijziging gekomen in de uitgangspunten en de methoden waarop de douanewaarde van goederen moet worden vastgesteld. De nieuwe overeenkomst wordt aangeduid met GATT-code of kortweg met Code.

De doelstelling van de GATT-code is de verwezenlijking van een wereldwijd systeem van waarde-vaststelling. Het systeem beoogt te voldoen aan de volgende eisen:

• Het moet hanteerbaar zijn.

• Het moet evenwichtig zijn.

• Het moet uniform zijn.

• Het moet neutraal zijn.

Met andere woorden: het systeem moet aansluiten bij de commerciële realiteit. Ook moet met het systeem vooraf nauwkeurig kunnen worden vastgesteld wat de douanerechten zijn die moeten worden betaald. Deze bepalingen mogen niet worden misbruikt voor andere doeleinden, bijvoorbeeld om dumping te bestrijden. Het uitgangspunt van de Code is als volgt omschreven:

1. "De grondslag voor de berekening van de douanewaarde van de goederen behoort te zijn, zoveel als mogelijk is, de transactiewaarde van de goederen waarvan de waarde wordt vastgesteld. Als aan de invoer geen transactiewaarde ten grondslag ligt, worden andere methoden gebruikt."

De Europese Gemeenschap heeft de GATT-code aanvaard en deze op 1 juli 1980 geïntroduceerd. De overeenkomst heeft echter geen rechtstreekse werking. De verdragsluitende partijen moeten zelf de overeenkomst opnemen in hun nationale of communautaire wetgeving. De GATT-code is verwerkt in het Douanewetboek van de Unie (DWU), de Uitvoeringsverordening (UVo.DWU) en de Gedelegeerde Verordening (GVo.DWU):

• (artikel 69 tot en met 76, Hoofdstuk 3, Titel II van Verordening (EU) nr. 952/2013 van het Europees Parlement en van de Raad van 9 oktober 2013 tot vaststelling van het douanewetboek van de Unie;

• artikel 127 tot en met artikel 146, Hoofdstuk 3, Titel II van Uitvoeringsverordening (EU) 2015/2447 van de Commissie van 24 november 2015;

• artikel 71, Hoofdstuk 2, Titel II van de Gedelegeerde Verordening (EU) 2015/2446 van de Commissie van 28 juli 2015).

Naar boven

1.2 Andere waarden en prijzen dan douanewaarde

Bij het plaatsen van goederen onder de douaneregeling “in het vrije verkeer brengen” moet, afhankelijk van de omstandigheden, vaak ook een andere waarde of prijs dan de douanewaarde worden aangegeven. Soms is een vermelding vereist voor de berekening van bepaalde douanerechten en/of belastingen. In andere gevallen is een vermelding in de aangifte nodig voor andere doeleinden, zoals voor de statistiek of de controle van invoerprijzen die in het kader van antidumpingmaatregelen, antisubsidiemaatregelen of landbouwmaatregelen moeten worden nageleefd. De meest voorkomende waarden en prijzen die moeten worden vermeld, zijn:

• de douanewaarde voor de omzetbelasting;

• de statistische waarde;

• de invoerprijs in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid;

• de prijs franco-grens Gemeenschap, niet ingeklaard in het kader van antidumpingheffingen of antisubsidiemaatregelen.

Deze waarden en prijzen zijn opgenomen in de geldende regelingen. Deze regelingen staan in principe geheel los van de bepalingen van de douanewaarde. In enkele gevallen is echter vastgesteld dat de bepalingen van de douanewaarde op dezelfde manier moeten worden toegepast. In bijlage 1 kunt u lezen hoe u deze waarden en prijzen voor de omzetbelasting en de statistiek vaststelt. De vaststelling van de invoerprijs in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid, de prijs-franco-grens, niet ingeklaard in het kader van de antidumpingheffingen of antisubsidiemaatregelen en de waarde bij vrijstellingen zijn opgenomen in de onderdelen van het Handboek Douane die over die maatregelen gaan.

Naar boven

1.3 Systeem en methoden douanewaarde

De GATT-code kent zes verschillende methoden voor de bepaling van de douanewaarde. Deze zijn:

1. transactiewaarde van ingevoerde goederen (artikel 1);

2. transactiewaarde van identieke goederen (artikel 2);

3. transactiewaarde van soortgelijke goederen (artikel 3);

4. terugrekenmethode (aftrekmethode) (artikel 5);

5. berekende waarde (kostprijs plus methode) (artikel 6);

6. redelijke middelen (fall-backmethode) (artikel 7).

Deze methoden vindt u uitgewerkt in het DWU en de UVo.DWU.
(artikelen 70 en 74 DWU; artikelen 127 tot en met 134 en de artikelen 139 tot en met 144 UVo.DWU)

Aangezien in de meeste gevallen voor de verzending van goederen een verkoopovereenkomst is afgesloten, zal doorgaans de transactiewaarde-methode van ingevoerde goederen kunnen worden toegepast.

De methoden voor het vaststellen van de douanewaarde hebben een hiërarchische volgorde. Als het niet mogelijk is de douanewaarde vast te stellen met de transactiewaarde-methode van de ingevoerde goederen, moet u achtereenvolgens toepassen:

• de transactiewaarde-methode van de identieke goederen;

• de transactiewaarde-methode van de soortgelijke goederen;

• de aftrekmethode; 1)

• de methode van de berekende waarde; 1)

• de fall-backmethode (redelijke middelen).

1) Op verzoek van de aangever kan de volgorde van deze twee methoden worden omgekeerd (artikel 74, lid 1, DWU)

Hierbij gaat u door tot u de eerste methode bereikt op grond waarvan de douanewaarde wel kan worden vastgesteld.

De methoden voor de bepaling van de douanewaarde worden hierna kort omschreven.

Naar boven

1.3.1 Transactiewaarde van ingevoerde goederen

De douanewaarde van de ingevoerde goederen is de transactiewaarde van die goederen. Dat wil zeggen: de werkelijk voor de goederen betaalde of te betalen prijs bij verkoop voor uitvoer naar het douanegebied van de Unie.
(artikel 70 DWU)

De prijs dient u mogelijk te verhogen met de volgende kosten of waarden:

• kosten van bemiddeling met uitzondering van inkoopcommissie;

• kosten van verpakkingsmiddelen en verpakken;

• waarde van goederen en diensten die de koper gratis of voor een verminderd bedrag heeft geleverd;

• royalty's en licentierechten die door de koper worden betaald voor de ingevoerde goederen op basis van een voorwaarde van de verkoop;

• waarde van opbrengsten (winsten) bij verdere distributie die de verkoper ten goede komt;

• kosten van vervoer en verzekering en andere kosten die verband houden met het vervoer tot aan het douanegebied van de Unie.

De prijs kunt u verlagen met de volgende kosten of waarden, voor zover de bedragen bij de prijs zijn inbegrepen:

• kosten van het vervoer in het douanegebied van de Unie;

• kosten van constructiewerkzaamheden, installatie, montage, onderhoud of technische bijstand die na de binnenkomst in de Unie zijn verricht;

• rente die bij de aankoop van de goederen verschuldigd is uit een financieringsovereenkomst;

• kosten voor verkrijging van het recht van verveelvoudiging van de in de Unie ingevoerde goederen;

• inkoopcommissies;

• rechten bij invoer en andere belastingen die bij invoer of verkoop in de Unie worden geheven.

(artikel 72 DWU)

Naar boven

1.3.2 Transactiewaarde van identieke goederen

De douanewaarde van de ingevoerde goederen is de transactiewaarde van identieke goederen. Dat wil zeggen de prijs van identieke goederen die op (nagenoeg) hetzelfde tijdstip zijn uitgevoerd naar het douanegebied van de Unie als de te waarderen goederen. De douanewaarde die volgens deze methode wordt vastgesteld, is een overeenkomstig de vorige methode eerder vastgestelde transactiewaarde van identieke goederen (artikel 74, lid 2, letter a, DWU). Identieke goederen zijn goederen die in hetzelfde land zijn geproduceerd als de ingevoerde goederen en die in alle opzichten hetzelfde zijn voor wat betreft:

• de materiële kenmerken;

• de kwaliteit;

• de reputatie.

Kleine verschillen in uiterlijk (bijvoorbeeld de kleur) zijn acceptabel.
(artikel 1, lid 2, onder 4, UVo.DWU)

Naar boven

1.3.3 Transactiewaarde van soortgelijke goederen

De douanewaarde van de ingevoerde goederen is de transactiewaarde van soortgelijke goederen. Dat wil zeggen de prijs van soortgelijke goederen die op (nagenoeg) hetzelfde tijdstip zijn uitgevoerd naar het douanegebied van de Unie als de te waarderen goederen. De douanewaarde die volgens deze methode wordt vastgesteld is een overeenkomstig de eerste methode eerder vastgestelde transactiewaarde van soortgelijke goederen.
(artikel 74, lid 2, letter b, DWU)

Soortgelijke goederen zijn goederen die in hetzelfde land zijn geproduceerd als de ingevoerde goederen en die niet in alle opzichten gelijk zijn maar gelijke kenmerken vertonen en gelijksoortige bestanddelen bevatten waardoor ze dezelfde functie hebben en in de handel uitwisselbaar zijn. Daarbij spelen onder meer de kwaliteit, de reputatie en het handelsmerk een rol.
(artikel 1, lid 2, onder 14 UVo.DWU)

Naar boven

1.3.4 Aftrekmethode (terugrekenmethode)

Uitgangspunt bij deze methode is de prijs waartegen de ingevoerde, identieke of soortgelijke goederen op of omstreeks het tijdstip van het in vrije verkeer brengen van de ingevoerde goederen, in de grootste samengevoegde hoeveelheid, worden verkocht in de Unie aan personen die niet met de verkoper zijn verbonden.
(artikel 74, lid 2, letter c, DWU)

Deze prijs kan worden verminderd met:

• de gebruikelijke commissies of opslagen voor winst en algemene kosten;

• de gebruikelijke kosten van vervoer en verzekering en aanverwante kosten in de Unie;

• de rechten bij invoer en belastingen die bij invoer of bij verkoop in de Unie moeten worden voldaan.

Als op (nagenoeg) hetzelfde tijdstip van invoer geen verkoop plaatsvindt, wordt uitgegaan van de prijs bij verkoop van de ingevoerde, identieke of soortgelijke goederen binnen negentig dagen na invoer onder vermindering van de hiervoor bedoelde bedragen. Als geen verkoop van de ingevoerde goederen plaatsvindt in de staat waarin zij zich bevonden op het moment van invoer, kan op verzoek van de aangever worden uitgegaan van de prijs bij verkoop van de be- of verwerkte ingevoerde goederen (niet van identieke of soortgelijke goederen) onder aftrek van de hiervoor bedoelde bedragen en de door de be- of verwerking ontstane meerwaarde.
(artikel 142 UVo.DWU)

In hoofdstuk 7 kunt u verder lezen hoe u de douanewaarde van de ingevoerde goederen vaststelt met deze methode. In dat hoofdstuk vindt u ook met welke vereenvoudigingen de douanewaarde van groenten en fruit kan worden vastgesteld. Een vereenvoudiging bestaat uit het gebruik van eenheidsprijzen voor bepaalde groente- en fruitsoorten, gepubliceerd door de Commissie. Een andere vereenvoudiging bestaat uit de mogelijkheid tot het gebruik van forfaits voor het vaststellen van de in mindering te brengen elementen bij de toepassing van de aftrekmethode.

Naar boven

1.3.5 Methode van berekende waarde (kostprijs plus methode)

De douanewaarde van de ingevoerde goederen wordt met deze methode gebaseerd op de kosten of de waarde waartegen de ingevoerde goederen in het land van voortbrenging worden vervaardigd. De berekende waarde bestaat uit de som van:

• de kosten of de waarde van materialen, vervaardiging of eventuele andere bij de voortbrenging verrichte be- of verwerkingen;

• een bedrag voor winst en bedrijfskosten dat bij dergelijke verkopen voor uitvoer naar de Unie gebruikelijk is;

• de kosten van vervoer, verzekeringen en van handelingen tijdens het vervoer tot aan het douanegebied van de Unie.

(artikel 74, lid 2, letter d, DWU en artikel 143 UVo.DWU)

Naar boven

1.3.6 Fall-backmethode (redelijke middelen)

De douanewaarde van de ingevoerde goederen wordt met deze laatste methode gebaseerd op de redelijke middelen die in overeenstemming zijn met de uitgangspunten van de Overeenkomst inzake de toepassing van artikel VII van de GATT en artikel VII van de GATT. De douanewaarde wordt zoveel mogelijk vastgesteld op basis van eerder vastgestelde douanewaarden. Het gebruik van deze methode betekent dat de vijf voorafgaande methoden moeten worden beoordeeld, maar met een redelijke soepelheid. De douanewaarde met redelijke middelen mag niet worden vastgesteld op basis van willekeurige waarden of met behulp van de prijs bij een verkoop voor uitvoer naar een ander land dan de Unie.
(artikel 74, lid 3, DWU en artikel 144 UVo.DWU)

Naar boven

1.4 Transactiewaardemethode – vereenvoudigde vaststellingen

De primaire basis voor de douanewaarde van de ingevoerde goederen is de transactiewaarde van de ingevoerde goederen. Dit wil zeggen: de voor de goederen werkelijk betaalde of te betalen prijs bij de verkoop voor de uitvoer van de ingevoerde goederen naar het douanegebied van de Unie (artikel 70 DWU). Deze werkelijk betaalde of te betalen prijs is de totale betaling die door de koper aan de verkoper of door de koper aan een derde ten behoeve van de verkoper wordt gedaan en omvat alle betalingen die als een voorwaarde voor de verkoop van de ingevoerde goederen wordt gedaan (artikel 70, lid 2, DWU). In het hoofdstuk 2 zijn hierover nadere aanwijzingen gegeven.

De werkelijk betaalde of te betalen prijs wordt verhoogd met de bedragen van de elementen die in artikel 71 DWU zijn genoemd en/of verlaagd met de bedragen van de elementen die in artikel 72 DWU zijn opgenomen. In de hoofdstukken 3 en 4 is nader ingegaan op deze verhogingen en deze verlagingen.

De verhogingen van de werkelijk betaalde of te betalen prijs kunnen slechts plaatsvinden op basis van objectieve en meetbare gegevens (artikel 71, lid 2, DWU). De verlagingen kunnen slechts plaatsvinden als deze zijn onderscheiden van de werkelijk betaalde of te betalen prijs (artikel 72 DWU).

In het geval de prijs, de verhogingen en/of de verlagingen aan de hand van specifieke criteria en meetbare bedragen kunnen worden vastgesteld kan de douanewaarde van de ingevoerde goederen bij het brengen in het vrije verkeer worden aangegeven.

De meetbare bedragen voor het vaststellen van de douanewaarde zijn op het tijdstip van de aanvaarding van de aangifte voor het in het vrije verkeer brengen van de goederen niet in alle gevallen volledig bekend. De douanewaarde kan in dat geval pas worden vastgesteld nadat de meetbare bedragen worden verstrekt. In andere gevallen zijn de meetbare bedragen op het tijdstip van de aanvaarding van de douaneaangifte bekend maar kan een toerekening pas plaatsvinden nadat een arbeidsintensieve inspanning is geleverd, die onevenredige administratieve kosten met zich meebrengen. Ook in dat geval kan de douanewaarde niet reeds bij het brengen in het vrije verkeer worden vastgesteld. De bedragen die op het tijdstip van het brengen in het vrije verkeer niet geheel meetbaar zijn of op dat tijdstip meetbaar zijn maar nog niet kunnen worden toegerekend, kunnen betrekking hebben op alle elementen van de prijs, de verhogingen en/of de verlagingen.

(artikel 73 DWU)

In die gevallen kunnen de prijs, de verhogingen en/of de verlagingen op een vereenvoudigde manier worden vastgesteld. Dit kan plaatsvinden als is voldaan aan de volgende voorwaarden:

• de procedures voor de vereenvoudigde en de aanvullende aangiften zoals bedoeld bij de artikelen 166 en 167 DWU leiden tot onevenredig hoge administratiekosten, gelet op de omstandigheden;

• de vastgestelde douanewaarde wijkt niet sterk af van de douanewaarde die wordt vastgesteld indien de vereenvoudigde manier van vaststellen niet was toegestaan;

• de aanvrager heeft geen ernstige of herhaalde overtredingen van de douanewetgeving en belastingvoorschriften begaan en heeft geen strafblad met zware misdrijven die verband houden met de economische activiteit van de aanvrager (artikel 39, letter a, DWU);

• de aanvrager voert een boekhouding die in overeenstemming is met de algemeen aanvaarde boekhoudkundige beginselen van de lidstaat waar de boekhouding wordt gevoerd en die de bedrijfscontroles vergemakkelijkt. De boekhouding voorziet in een historische gegevensregistratie die een controlespoor vormt vanaf het moment van de gegevensinvoer;

• de aanvrager beschikt over een administratieve organisatie die in overeenstemming is met de bedrijfsactiviteiten en die geschikt is voor het beheer van de goederenstromen en beschikt over een systeem van interne controles waarmee onrechtmatige of frauduleuze transacties kunnen worden opgespoord.

(artikel 71 GVo.DWU)

Het op een vereenvoudigde manier vaststellen van de prijs, de verhogingen en/of de verlagingen kan bij vergunning worden verleend als de aanvrager voldoet aan de hiervoor bedoelde voorwaarden. De vereenvoudigingen kunnen veelal slechts worden toegestaan als die zijn gerelateerd aan de bedrijfsactiviteiten van de aanvrager. De aanvrager kan zijn een importeur, maar ook een logistiek dienstverlener. Bij een importeur kunnen de vereenvoudigingen in beginsel betrekking hebben op alle elementen van de prijs, de verhogingen en/of de verlagingen. Bij de logistiek dienstverlener kunnen de vereenvoudigingen veelal slechts betrekking hebben op de verhogingen en/of de verlagingen die verband houden met de logistiek van de goederen (vervoer, opslag, lossen, laden, overladen, enz.). De bedrijven moeten daarbij voldoen aan de hiervoor bedoelde voorwaarden. De vergunning die aan de importeur is verleend en/of die aan de logistiek dienstverlener is verleend kan bij het brengen van de goederen in het vrije verkeer worden gebruikt.

In de vergunning wordt onder meer de periode vermeld waarbinnen de prijs, de verhogingen en/of de verlagingen op een vereenvoudigde manier kunnen worden vastgesteld. Afhankelijk van de omstandigheden kan de termijn worden gesteld op bijvoorbeeld een kwartaal, halfjaar of jaar. De periode moet dusdanig worden vastgesteld dat de heffing van de in geding zijnde invoerrechten wordt gewaarborgd. De meetbare bedragen van de prijs, de verhogingen en/of verlagingen en de periodieke berekening van de op een vereenvoudigde manier vastgestelde prijs, verhoging en/of verlaging moet de vergunninghouder opnemen in zijn administratie. De handelsbescheiden hierover moeten eveneens in de administratie worden opgenomen.

Naar boven

1.5 Motivering gebruik methoden douanewaarde

De methoden voor het vaststellen van de douanewaarde moeten in een voorgeschreven volgorde worden gebruikt. Het Hof van Justitie heeft zich in de zaak C-46/16 uitgesproken over onder andere de motiveringen van het gebruiken van die methoden. Artikel 29, lid 1, CDW 1) moet aldus het Hof worden uitgelegd dat de transactiewaarde-methode voor de vaststelling van de douanewaarde niet geldt voor goederen die niet voor uitvoer naar de Europese Unie zijn verkocht.

Verder wordt artikel 31 CDW 2) uitgelegd dat de douaneautoriteit in haar besluit tot vaststelling van het bedrag aan het invoerrecht moet aangeven waarom geen gebruik is gemaakt van de methoden van de artikelen 29 en 30 CDW 3), voordat kan worden geconcludeerd dat de methode van artikel 31 CDW 4) moet worden toegepast, en dat moet worden aangegeven op basis van welke gegevens de douanewaarde van de goederen is berekend om de belanghebbende in staat te stellen de gegrondheid ervan te beoordelen en met volledige kennis van zaken te beslissen of het zinvol is om in beroep tegen dat besluit te gaan. Verder wordt artikel 30, lid 2, onder a), CDW 5) uitgelegd dat de douaneautoriteit voordat de transactiewaarde-methode van identieke goederen, buiten toepassing te kunnen laten, niet verplicht is om de producent te vragen om haar de informatie te verstrekken die nodig is voor de toepassing van die methode. Die autoriteit is echter wel gehouden om alle informatiebronnen en databanken te raadplegen waarover zij beschikt. Zij dient de betrokken marktdeelnemers tevens in staat te stellen om haar elke informatie te verstrekken die kan bijdragen tot de vaststelling van de douanewaarde van de goederen krachtens die bepaling. Tot slot wordt artikel 30, lid 2, CDW 6) uitgelegd dat de douaneautoriteit niet verplicht is aan te geven waarom geen gebruik is gemaakt van de methoden van artikel 30, lid 2, onder c) en d), CDW 7) als zij besluit de douanewaarde van de goederen vast te stellen op basis van de transactiewaarde van soortgelijke goederen overeenkomstig artikel 151, lid 3, TVo.CDW 8). 　

1) Artikel 70, leden 1 en 3, DWU

2) Artikel 74, lid 3, DWU

3) Artikel 70 en artikel 74, leden 1 en 2, DWU

4) Artikel 74, lid 3, DWU

5) Artikel 74, lid 2, onder a) DWU

6) Artikel 74 lid 2, DWU

7) Artikel 74, lid 2, onder c) en d) DWU

8) Artikel 141, lid 3, DWU

Naar boven

1.6 Tijdstippen

Voor de berekening van de douanewaarde is in de wettelijke bepalingen geen tijdstip genoemd waarop de verkoop moet zijn afgesloten van de goederen die voor het vrije verkeer worden aangegeven.
(DWU, UVo.DWU en GVo. DWU)

Dit houdt in dat voor de transactiewaarde-methode van de ingevoerde goederen de transactiewaarde moet worden aanvaard, ongeacht het tijdstip waarop het verkoopcontract is gesloten. Uiteraard moet aan alle gestelde voorwaarden zijn voldaan. Het verkoopcontract moet echter wel zijn afgesloten vóór het moment dat de aangifte ‘in het vrije verkeer brengen’ voor de goederen wordt aanvaard.

Het "(nagenoeg) hetzelfde tijdstip" van de zogenaamde testwaarden houdt uitsluitend verband met het tijdstip waarop de goederen voor het vrije verkeer zijn aangegeven.
(artikel 134, lid 2, UVo.DWU)

Het tijdstip waarop de identieke of soortgelijke goederen zijn verkocht voor uitvoer naar het douanegebied van de Unie is evenmin van belang bij het gebruik van de transactiewaarde-methode van de identieke goederen en soortgelijke goederen. Van belang is het tijdstip waarop de goederen zijn uitgevoerd.
(artikel 74, lid 2, letters a en b, DWU)

Voor het omrekenen van vreemde munteenheden is het tijdstip van het bepalen van de douanewaarde bepalend.
(artikel 53 DWU)