Ik krijg een levensverzekering of een uitkering uit een levensverzekering geschonken

Bij een levensverzekering wordt een bedrag uitgekeerd na een afgesproken gebeurtenis. Bijvoorbeeld bij het bereiken van de einddatum van een verzekering of bij overlijden van de verzekerde. De verzekeringnemer kan bepalen dat u op de einddatum van de verzekering het uitgekeerde bedrag in 1 keer of als periodieke uitkering krijgt, of dat u de levensverzekering zelf geschonken krijgt. Lees wat dit voor u betekent en of u schenkbelasting moet betalen.

Wie is de verzekerde bij een levensverzekering?

Een levensverzekering is gekoppeld aan het leven van de verzekerde. De verzekerde kan de verzekeringnemer zijn, maar de verzekerde kan ook iemand anders zijn. Er wordt bijvoorbeeld afgesproken het bedrag uit te keren als de verzekering de einddatum bereikt en de verzekerde nog in leven is.

Wie is de begunstigde bij een levensverzekering?

De begunstigde voor de uitkering is degene die als eerste begunstigde op de polis staat vermeld. Deze persoon heeft recht op de uitkering uit de verzekering. Dit kunnen de partner, kinderen of erfgenamen van de verzekeringnemer of verzekerde zijn. Daarnaast is het mogelijk dat een ander persoon als begunstigde wordt gekozen. De verzekeringsnemer kan ook besluiten de verzekering tijdens de looptijd van de verzekering over te dragen aan een ander.

De verzekeringnemer kiest zelf de volgorde van begunstiging. Gebeurt dit niet, dan geldt de standaardvolgorde:

1. Verzekeringnemer
2. Echtgenoot of geregistreerde partner van de verzekeringnemer
3. Kinderen van de verzekeringnemer
4. Erfgenamen van de verzekeringnemer

Misschien moet u schenkbelasting betalen

Bepaalt de verzekeringnemer dat u de begunstigde bent voor een uitkering? Of krijgt u (een deel van) de levensverzekering geschonken zonder daar iets voor te betalen? Dan moet u misschien schenkbelasting betalen.

Als u een levensverzekering geschonken krijgt, zal deze op uw naam worden gezet. U wordt dan de nieuwe verzekeringnemer.

Het soort levensverzekering bepaalt of u schenkbelasting betaalt

Er zijn verschillende soorten levensverzekeringen. Kies hieronder de levensverzekering(uitkering) die u hebt gekregen en lees of u schenkbelasting moet betalen.

• Kapitaalverzekering

  Bij een kapitaalverzekering wordt op een vooraf afgesproken moment een vast bedrag uitgekeerd. Dit moment kan bijvoorbeeld de einddatum van de verzekering zijn. Of het moment dat de verzekerde overlijdt.

  In de volgende 2 situaties kan er sprake zijn van een schenking:

  • Situatie 1: u ontvangt een uitkering uit de kapitaalverzekering

    Ontvangt u als begunstigde op de einddatum van de kapitaalverzekering een uitkering? Het hangt van uw relatie met de verzekeringnemer af of u schenkbelasting moet betalen.

    Is de verzekeringnemer uw echtgenoot en bent u getrouwd in gemeenschap van goederen? Of bent u als partner geregistreerd in gemeenschap van goederen? Dan betaalt u geen schenkbelasting. In alle andere gevallen betaalt u schenkbelasting als de uitkering hoger is dan uw vrijstelling. Tel hierbij eventuele eerdere schenkingen van dezelfde schenker in hetzelfde jaar mee. U moet aangifte schenkbelasting doen.

    Welk bedrag geeft u op in de aangifte schenkbelasting?

    Het bedrag dat u opgeeft is het volledige bedrag van de uitkering.

    Let op!

    Het gaat om het bedrag inclusief een eventueel rentebestanddeel waarover u misschien ook inkomstenbelasting moet betalen.

    Voorbeeld

    Vader Albert heeft een kapitaalverzekering met een einddatum van 31 december 2025. Albert heeft zijn kind Barbara als begunstigde op de polis laten opnemen. Op 31 december 2025 komt de verzekering tot uitkering. Barbara ontvangt € 100.000. Hier zit een belast rentebestanddeel in van € 20.000 waarover inkomstenbelasting moet worden betaald. Voor de schenkbelasting wordt hier geen rekening mee gehouden.

    Barbara doet aangifte schenkbelasting en maakt geen gebruik van de eenmalig verhoogde vrijstelling. Barbara is over een bedrag van € 93.367 (€ 100.000 – € 6.633) 10% schenkbelasting verschuldigd: € 9.336.‬

    ‬

  • Situatie 2: u krijgt de kapitaalverzekering voordat de einddatum is bereikt

    U wordt de nieuwe verzekeringnemer en de verzekering komt op uw naam te staan. U betaalt geen schenkbelasting als u een bedrag betaalt gelijk aan de hele waarde van de verzekering aan de vorige verzekeringnemer. Hebt u niets of alleen een deel betaald? Dan is er sprake van een schenking. Of u schenkbelasting moet betalen, hangt af van uw relatie met de verzekeringnemer.

    Is de verzekeringnemer uw echtgenoot en bent u getrouwd in gemeenschap van goederen? Of bent u als partner geregistreerd in gemeenschap van goederen? Dan betaalt u geen schenkbelasting. In alle andere gevallen betaalt u schenkbelasting als de waarde in het economische verkeer hoger is dan uw vrijstelling. Tel hierbij eventuele eerdere schenkingen in hetzelfde jaar mee.

    Welk bedrag geeft u op in de aangifte schenkbelasting?

    Het bedrag dat u opgeeft is de waarde in het economische verkeer van de kapitaalverzekering. Dat kan de waarde zijn die de verzekeringsmaatschappij aan u heeft doorgegeven. De waarde in het economische verkeer kan hiervan afwijken als de verzekerde persoon een slechte gezondheid heeft.

    Voorbeeld

    Vader Dirk is de verzekeringnemer en verzekerde en wenst de verzekering over te dragen aan zijn kind Elise van 19 jaar oud. De waarde van de verzekering bedraagt € 45.000. Bij het vaststellen van de waarde van de verzekering is rekening gehouden met de gezondheid van Dirk en met een eventuele vergoeding die is betaald.

    Elise doet aangifte schenkbelasting en maakt geen gebruik van de eenmalig verhoogde vrijstelling. Elise is over een bedrag van € 38.367 (€ 45.000 – € 6.633) 10% schenkbelasting verschuldigd: € 3.836.‬

• Kapitaalverzekering met lijfrenteclausule

  We noemen dit ook wel een ‘oud regime lijfrente’. Dit was af te sluiten tot 16 oktober 1990 tegen betaling van premies of tot 1 januari 1992 tegen een eenmalige koopsom. Dit type levensverzekering is niet meer af te sluiten.

  Bij een kapitaalverzekering met lijfrenteclausule komt op de einddatum een bedrag beschikbaar. Voor het kapitaal dat beschikbaar komt, koopt u als begunstigde een nieuwe lijfrente aan. Dit kan een opbouwende lijfrente zijn of een lijfrente die direct lijfrentetermijnen uitkeert. Hierdoor krijgt u periodiek een bedrag uitgekeerd, bijvoorbeeld maandelijks of jaarlijks.

  In de volgende 3 situaties kan er sprake zijn van een schenking:

  • Situatie 1: u ontvangt een uitkering om lijfrentetermijnen mee te kopen

    U bent begunstigde voor het bedrag dat beschikbaar komt uit een kapitaalverzekering met lijfrenteclausule. U hebt de mogelijkheid de termijnen direct in te laten gaan of pas op een later tijdstip. Ook hebt u de mogelijkheid om het gehele bedrag in een keer uit te laten betalen. Ongeacht de keuze die u maakt kan het zijn dat u schenkbelasting moet betalen. Het hangt van uw relatie met de verzekeringnemer af of u schenkbelasting moet betalen.

    Is de verzekeringnemer uw echtgenoot en bent u getrouwd in gemeenschap van goederen? Of bent u als partner geregistreerd in gemeenschap van goederen? Dan betaalt u geen schenkbelasting. In alle andere gevallen betaalt u schenkbelasting als het beschikbare bedrag hoger is dan uw vrijstelling. Tel hierbij eventuele eerdere schenkingen in hetzelfde jaar mee.

    Welk bedrag geeft u op in de aangifte schenkbelasting?

    Het bedrag dat u moet opgeven is het volledige bedrag dat u krijgt om lijfrentetermijnen mee te kopen.

    Let op!

    In de toekomst moet u mogelijk inkomstenbelasting (box 1) betalen over de uitkeringen. Hierdoor hebt u misschien recht op een vermindering van 30% van de waarde die u moet opgeven. U doet aangifte schenkbelasting van de waarde voordat er 30% vanaf is gehaald. Op uw aanslag schenkbelasting ziet u of de vermindering van 30% is toegepast. U hoeft hier zelf niets voor te doen.

    Voorbeeld

    Kind Gerda is begunstigde voor € 50.000, het bedrag dat beschikbaar is gekomen uit de kapitaalverzekering met lijfrenteclausule van haar moeder Manon. Gerda is meerderjarig en woont in Nederland. Gerda besluit met het kapitaal direct ingaande lijfrentetermijnen te kopen. Omdat Gerda mogelijk in de toekomst inkomstenbelasting moet betalen over de uitkeringen, heeft zij misschien recht op een vermindering van 30% van de op te geven waarde.

    Gerda doet aangifte schenkbelasting van de € 50.000 en maakt geen gebruik van de eenmalig verhoogde vrijstelling. Mag de waardevermindering van 30% worden toegepast? Dan is Gerda over een bedrag van € 28.367 (€ 50.000 – een toegekende waardevermindering van € 15.000 – de vrijstelling van € 6.633) 10% schenkbelasting verschuldigd: € 2.836.

  • Situatie 2: u ontvangt 1 of meerdere periodieke lijfrentetermijnen

    U ontvangt als begunstigde 1 of meerdere termijnen. Of u schenkbelasting moet betalen, hangt af van uw relatie tot de verzekeringnemer en de vraag of u herroepelijk of onherroepelijk begunstigde bent.

    Het verschil is dat bij een onherroepelijke begunstiging in de polis, naast de naam en geboortedatum, staat dat de begunstigde de begunstiging heeft aanvaard. Bij een herroepelijke begunstiging is de tekst dat de begunstiging is aanvaard niet opgenomen.

    Is de verzekeringnemer uw echtgenoot en bent u getrouwd in gemeenschap van goederen? Of bent u als partner geregistreerd in gemeenschap van goederen? Dan betaalt u geen schenkbelasting. In alle andere gevallen betaalt u schenkbelasting als de uitkering hoger is dan uw vrijstelling. Tel hierbij eventuele eerdere schenkingen in hetzelfde jaar mee.

    • U bent herroepelijk begunstigde. Welk bedrag geeft u op in de aangifte schenkbelasting?

      Als u herroepelijk begunstigde bent, krijgt u 1 of meerdere termijnen. Elke uitkering is een aparte schenking. Als u de uitkeringen over verschillende jaren ontvangt moet u hier dan ook elk jaar apart aangifte van doen.

      Het bedrag dat u moet opgeven is het bedrag van uw uitkering. Als u in hetzelfde jaar meerdere uitkeringen uit dezelfde verzekering ontvangt, telt u deze bij elkaar op.

      Let op!

      De volgende informatie over de samenloopregeling geldt alleen als u meerderjarig bent en in Nederland woont. Is uw situatie anders? Neem dan contact op met uw adviseur.

      Over de uitkering(en) moet u misschien zowel schenk- als inkomstenbelasting betalen. Omdat beide belastingen uit dezelfde schenking voortkomen, kunt u in dat geval misschien gebruikmaken van de samenloopregeling. Deze regeling zorgt ervoor dat u geen dubbele belasting betaalt over hetzelfde bedrag. Op uw aanslag schenkbelasting ziet u of de samenloopregeling is toegepast. U hoeft hier zelf niets voor te doen.

      Bent u op huwelijkse voorwaarden getrouwd met de verzekeringnemer? Dan geldt de samenloopregeling alleen voor u als u in het verleden de premies hebt afgetrokken bij de aangifte inkomstenbelasting. Dit geldt niet bij een geregistreerd partnerschap.

      Is uw echtgenoot verzekeringnemer en heeft deze de premies afgetrokken bij de aangifte inkomstenbelasting?

      Dan moet gekeken worden wie van u in het jaar van de schenking het hoogste box 1-inkomen heeft.

      Let op!

      De volgende informatie over de samenloopregeling geldt alleen als u meerderjarig bent en in Nederland woont. Is uw situatie anders? Neem dan contact op met uw adviseur.

      U hebt op het moment van de schenking het hoogste box 1-inkomen

      Als u op het moment van de schenking het hoogste box 1-inkomen hebt, moet u zowel schenk- als inkomstenbelasting over de schenking betalen. Omdat beide belastingen uit dezelfde schenking voortkomen, kunt u misschien gebruikmaken van de samenloopregeling. Deze regeling zorgt ervoor dat u geen dubbele belasting betaalt over hetzelfde bedrag. Op uw aanslag schenkbelasting ziet u of de samenloopregeling is toegepast. U hoeft hier zelf niets voor te doen.

      Uw echtgenoot heeft op het moment van de schenking het hoogste box 1-inkomen

      Als uw echtgenoot op het moment van de schenking het hoogste box 1-inkomen heeft, betaalt uw echtgenoot de inkomstenbelasting over de schenking. U betaalt de schenkbelasting over de schenking. Omdat de belastingen door twee verschillende personen worden betaald, geldt de samenloopregeling niet.

    • U bent onherroepelijk begunstigde. Welk bedrag geeft u op in de aangifte schenkbelasting?

      Als u onherroepelijk begunstigde bent, wordt aangenomen dat er sprake is van een schenking van alle termijnen in 1 keer. De verzekeringnemer kan de begunstiging ook niet meer aanpassen zonder uw medewerking. U betaalt dan schenkbelasting over de waarde van alle termijnen in een keer. De termijnen zelf ontvangt u niet in 1 keer, maar als periodieke uitkeringen.

      Om de waarde voor de schenkbelasting te bepalen moet u de looptijd van de verzekering weten. Hierbij is van belang of de looptijd stopt op een vast moment of pas bij het overlijden van 1 of meerdere personen. Deze informatie vindt u terug in de polis.

      Let op!

      U moet mogelijk ook inkomstenbelasting betalen over de schenking. Hierdoor hebt u misschien recht op een vermindering van 30% van de waarde die u moet opgeven. U doet aangifte schenkbelasting van de waarde voordat er 30% vanaf is gehaald. Op uw aanslag schenkbelasting ziet u of de vermindering van 30% is toegepast. U hoeft hier zelf niets voor te doen.

  • Situatie 3: u ontvangt (een deel van) de kapitaalverzekering met lijfrenteclausule

    De huidige verzekeringnemer schenkt tijdens de looptijd de verzekering aan u. U wordt de nieuwe verzekeringnemer. U betaalt geen schenkbelasting als u de gehele waarde van de kapitaalverzekering aan de vorige verzekeringnemer hebt vergoed. Hebt u niets of alleen een deel vergoed? Dan is er sprake van een schenking. Het hangt van uw relatie met de verzekeringnemer af of u schenkbelasting moet betalen.

    Is de verzekeringnemer uw echtgenoot en bent u getrouwd in gemeenschap van goederen? Of bent u als partner geregistreerd in gemeenschap van goederen? Dan betaalt u geen schenkbelasting. In alle andere gevallen betaalt u schenkbelasting als de waarde van de verzekering hoger is dan uw vrijstelling. Tel hierbij eventuele eerdere schenkingen in hetzelfde jaar mee.

    Welk bedrag geeft u op in de aangifte schenkbelasting?

    Het bedrag dat u opgeeft is de waarde in het economische verkeer van de kapitaalverzekering. Dat kan de waarde zijn die de verzekeringsmaatschappij aan u heeft doorgegeven. De waarde in het economische verkeer kan hiervan afwijken als de verzekerde persoon een slechte gezondheid heeft.

    Let op!

    In de toekomst moet u mogelijk inkomstenbelasting (box 1) betalen over de uitkeringen. Hierdoor hebt u misschien recht op een vermindering van 30% van de waarde die u moet opgeven. U doet aangifte schenkbelasting van de waarde voordat er 30% vanaf is gehaald. Op uw aanslag schenkbelasting ziet u of de vermindering van 30% is toegepast. U hoeft hier zelf niets voor te doen.

• Box 3-lijfrente

  De waarde van een box 3-lijfrenteverzekering valt tijdens de looptijd van de verzekering voor de verzekeringnemer in box 3. Als er sprake is van een onherroepelijke begunstigde dan wordt de waarde van de lijfrenteverzekering toegerekend aan deze begunstigde en moet de begunstigde de waarde opgeven in box 3. De termijnen zelf zijn onbelast voor de inkomstenbelasting.

  In de volgende 2 situaties kan er sprake zijn van een schenking:

  • Situatie 1: u krijgt de uitkering uit de verzekering geschonken

    Als u de uitkeringen uit de verzekering geschonken krijgt, is het voor de schenkbelasting belangrijk om te weten of u deze als herroepelijk of onherroepelijk begunstigde krijgt.

    Het verschil is dat bij een onherroepelijke begunstiging in de polis, naast de naam en geboortedatum, staat dat de begunstigde de begunstiging heeft aanvaard. Bij een herroepelijke begunstiging is de tekst dat de begunstiging is aanvaard niet opgenomen.

    • U ontvangt uitkeringen als herroepelijk begunstigde

      Als u herroepelijk begunstigde bent, kunt u 1 of meerdere termijnen ontvangen. Elke uitkering is een aparte schenking. U moet hier dan ook elk jaar over de uitkeringen van dat jaar apart aangifte van doen.

      Is de verzekeringnemer uw echtgenoot en bent u getrouwd in gemeenschap van goederen? Of bent u als partner geregistreerd in gemeenschap van goederen? Dan betaalt u geen schenkbelasting. In alle andere gevallen betaalt u schenkbelasting als de uitkering hoger is dan uw vrijstelling. Tel hierbij eventuele eerdere schenkingen van de verzekeringsnemer in hetzelfde jaar mee. U moet aangifte schenkbelasting doen als u in een jaar van dezelfde schenker meer krijgt dan de vrijstelling.

      Welk bedrag geeft u op in de aangifte schenkbelasting?

      Het bedrag dat u moet opgeven is het bedrag van uw uitkering(en). Als u in hetzelfde jaar meerdere uitkeringen uit dezelfde verzekering ontvangt, telt u deze bij elkaar op.

    • U ontvangt uitkeringen als onherroepelijk begunstigde

      U moet aangifte schenkbelasting doen over de totale waarde van alle toekomstige uitkeringen bij elkaar opgeteld. U doet dus 1 keer aangifte van het totale bedrag.

      Welk bedrag geeft u op in de aangifte schenkbelasting?

      Om de waarde te bepalen, moet u de looptijd van de verzekering weten. Stopt de verzekering op een vast moment? Of pas bij het overlijden van 1 of meerdere personen? Deze informatie vindt u terug in de polis.

  • Situatie 2: u krijgt tijdens de looptijd (een deel van) de verzekering geschonken en u wordt de nieuwe verzekeringnemer

    U wordt de nieuwe verzekeringnemer en de verzekering komt op uw naam te staan. U betaalt geen schenkbelasting als u de hele waarde van de verzekering aan de vorige verzekeringnemer betaalt. Hebt u niets of alleen een deel betaald? Dan is er sprake van een schenking. Of u schenkbelasting moet betalen, hangt af van uw relatie met de verzekeringnemer.

    Is de verzekeringnemer uw echtgenoot en bent u getrouwd in gemeenschap van goederen? Of bent u als partner geregistreerd in gemeenschap van goederen? Dan betaalt u geen schenkbelasting. In alle andere gevallen betaalt u schenkbelasting als de waarde van de verzekering hoger is dan uw vrijstelling. Tel hierbij eventuele eerdere schenkingen in hetzelfde jaar mee.

    Welk bedrag geeft u op in de aangifte schenkbelasting?

    Om de waarde te bepalen, moet u de looptijd van de verzekering weten. Stopt de verzekering op een vast moment? Of pas bij het overlijden van 1 of meerdere personen? Deze informatie vindt u terug in de polis. Daarna kunt u de stappen op Hoe bereken ik de waarde van vruchtgebruik, blote eigendom en periodieke uitkeringen? Klik in het uitklapmenu op de looptijd die op uw situatie van toepassing is. U krijgt vervolgens alle stappen en bijbehorende voorbeelden te zien die nodig zijn voor de berekening van de waarde. De berekende waarde geeft u op in de aangifte schenkbelasting.

• Overlijdensrisicoverzekering

  Bij een overlijdensrisicoverzekering wordt eenmalig een bedrag uitgekeerd wanneer de verzekerde binnen de afgesproken looptijd overlijdt.

  Voor het overlijden kan de verzekeringnemer besluiten om de overlijdensrisicoverzekering te schenken. Als u de overlijdensrisicoverzekering geschonken krijgt, wordt u de nieuwe verzekeringnemer en de verzekering komt op uw naam te staan. U betaalt geen schenkbelasting als u de hele waarde van de verzekering aan de vorige verzekeringnemer betaalt. Hebt u niets of alleen een deel betaald? Dan is er sprake van een schenking. Of u schenkbelasting moet betalen, hangt af van uw relatie met de verzekeringnemer.

  Is de verzekeringnemer uw echtgenoot en bent u getrouwd in gemeenschap van goederen? Of bent u als partner geregistreerd in gemeenschap van goederen? Dan betaalt u geen schenkbelasting. In alle andere gevallen betaalt u schenkbelasting als de waarde in het economische verkeer hoger is dan uw vrijstelling. Tel hierbij eventuele eerdere schenkingen in hetzelfde jaar mee.

  Welk bedrag geeft u op in de aangifte schenkbelasting?

  Het bedrag dat u opgeeft is de waarde in het economische verkeer van de overlijdensrisicoverzekering. Dat kan de waarde zijn die de verzekeringsmaatschappij aan u heeft doorgegeven. De waarde in het economische verkeer kan hiervan afwijken als de verzekerde persoon een slechte gezondheid heeft.

• Hoe zit het met andere soorten levensverzekeringen en de schenkbelasting?

  Andere levensverzekering kunnen niet geschonken worden.

Aangifte schenkbelasting doen kan online op Mijn Belastingdienst

Inloggen op Mijn Belastingdienst