30.05.00 Intellectuele eigendomsrechten

14 Risicobeheersing

14.1 Algemeen

De Douane is een rechtshandhavingsorganisatie en het uitvoeren van controle en toezicht door de Douane berust op een aanpak van risicobeheersing. Risicobeheersing omvat alle samenhangende activiteiten gericht op het onderkennen, afdekken en zoveel mogelijk voorkomen van risico's.

De handhavingsactiviteiten van de Douane worden in principe uitgevoerd volgens het principe van de geïntegreerde douanecontrole. Dit betekent concreet dat de Douane tijdens elke controle zowel fiscale als niet-fiscale handhavingsactiviteiten uitvoert.

Algemeen handhavingsniveau en de geïntegreerde controle

Het nagestreefde effect van de algemene rechtshandhaving is vooral preventief. Deze rechtshandhaving is in principe niet risicogericht. Het gaat om een zichtbare fysieke aanwezigheid van de Douane op belangrijke controlemomenten en rustpunten in het logistieke proces. De handhavingsmaatregelen bestaan bijvoorbeeld uit het realiseren van steekproefsgewijze controles, vaste controledichtheden en/of vaste aantallen controles. De basisgedachte bij een geïntegreerde douanecontrole is dat de Douane op grond van haar kerntaak toch al toezicht houdt op dit goederenverkeer. Iedere controlevorm kan voor geïntegreerde controle gebruikt worden.

Specifiek handhavingsniveau in uitvoeringsplan

Het specifieke handhavingsniveau wordt bepaald door de risicoanalyse. De Douane stelt jaarlijks vast welke bijzondere risico's moeten worden afgedekt en welke handhavingsmaatregelen daartoe moeten worden getroffen. Het specifieke handhavingsniveau wordt vastgelegd in het uitvoeringsplan IER. Dit uitvoeringsplan is opgesteld door de risicospecialist IER van de afdeling Intelligence, en wordt hierdoor ook beheerd en geëvalueerd. Het uitvoeringsplan IER wordt jaarlijks herzien en vastgesteld.

Controlebeleid voor octrooi-, modellen- en kwekersrecht

Ambtshalve douanecontroles worden uitgevoerd op basis van het uitgangspunt van de geïntegreerde douanecontrole of op basis van specifieke risicosignalen. Het specifieke douanetoezicht ingevolge risicosignalen is mogelijk op basis van risico-indicatoren en gedetailleerde gegevens over modus operandi. Deze gegevens moeten zo gedetailleerd mogelijk zijn, omdat de zendingen met vermoedelijk inbreukmakende goederen moeten kunnen worden geïdentificeerd, zonder extra werkbelasting voor de Douane. Niet alle inbreuken op de IE-rechten kunnen op basis van visuele waarnemingen en de kenmerken van de goederen worden geconstateerd. Dit betreft het:

• tekeningen en modellenrecht

• octrooirecht

• aanvullende beschermingscertificaat

• kwekersrecht

• benamingen van oorsprong, geografische aanduidingen en geografische benamingen

Controles op deze IE-rechten worden uitsluitend uitgevoerd als een verzoek om optreden door de Douane is ingediend en toegekend. Daarbij moet alle informatie worden overgelegd die noodzakelijk is om de relevante zendingen met zekerheid te kunnen identificeren. Als dit niet het geval is, zal een efficiënt en effectief optreden door de Douane veelal niet mogelijk zijn. Als een verzoek is ingediend - en ingewilligd - zonder dat daarbij gedetailleerde informatie over de goederen en modus operandi is verstrekt, treedt de Douane uitsluitend op wanneer de goederen bij een geïntegreerde controle worden aangetroffen zonder dat van tevoren op dit inbreukrisico is geselecteerd.