Belastingdienst

Javascript staat uit in deze internetbrowser. U moet Javascript activeren om onze internetsite te zien.

20.03.00 Flora & Fauna

2 Begripsbepaling en wetgeving

2.1 Begripsbepalingen

Begrip

Omschrijving

Administratieve instantie (Cites Management autoriteit)

Een aangewezen nationale administratieve instantie in een lidstaat (Basisverordening, artikel 13, lid 1). Wanneer in derde land is op basis van artikel IX CITES Overeenkomst (Basisverordening, artikel 2, letter g).

Adw

Algemene douanewet.

Awb

Algemene wet bestuursrecht.

BAL

Besluit Activiteiten Leefomgeving.

Basisverordening

Verordening 338/97, inzake de bescherming van in het wild levende dier- en plantensoorten door controle op het desbetreffende handelsverkeer. Dit betreft de Cites-basisverordening zoals genoemd in de Omgevingswet, voor de leesbaarheid gebruiken wij voor deze verordening de naam Basisverordening in dit voorschrift.

Besluit BOA

Besluit buitengewoon opsporingsambtenaar Belastingdienst/Douane 2022.

Beschermde soort

Soort bedoeld in artikel 1 Vogelrichtlijn, Bijlage 4 Habitatrichtlijn, Bijlage I en II Verdrag van Bern, Bijlage I Verdrag van Bonn, Bijlage A, B, C, D van de Basisverordening.

Beschikking 97/602

Beschikking 97/602 stelt normen voor de humane vangst van dieren met behulp van vallen.

BFC-CA-er

Boetefraudecoördinator of contactambtenaar Douane.

Dieren

Dieren in al hun ontwikkelingsstadia, levend of dood, delen van dieren, uit deze dieren verkregen producten, of andere zaken voor zover uit een begeleidend document, de verpakking, een merk of etiket, of uit andere omstandigheden blijkt dat het gaat om delen van dieren of daaruit verkregen producten, met uitzondering van eieren (OW, artikel 1.1 en bijlage A.).

Documenten

De bescheiden die gebruikt moeten worden op basis van Unie- en nationale wetgeving op het gebied van flora en fauna.

DWU

Verordening 952/2013 tot vaststelling van het Douanewetboek van de Unie.

Eieren

Eieren en schalen van eieren (OW, artikel 1.1 en bijlage A.).

Gewoonlijk in de gemeenschap verblijvend persoon

Een persoon die gedurende ten minste 185 dagen per kalenderjaar in de EU verblijft wegens beroepsmatige bindingen of – voor personen zonder beroepsmatige bindingen – wegens persoonlijke bindingen waaruit nauwe banden blijken tussen die persoon en de plaats waar hij verblijft (Uitvoeringsverordening, artikel 1 lid 5).

GVo.DWU

Gedelegeerde verordening 2015/2446 tot aanvulling van het DWU met nadere regels betreffende een aantal bepalingen van het DWU.

Habitatrichtlijn

Richtlijn 92/43 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna.

Invasieve uitheemse soort

Een uitheemse soort waarvan is vastgesteld dat de introductie of verspreiding ervan een bedreiging is of nadelige gevolgen heeft voor de biodiversiteit en aanverwante ecosysteemdiensten (IUS-verordening, artikel 3, lid 2).

IUS-verordening

Verordening 1143/2014 betreffende de preventie en beheersing van de introductie en verspreiding van invasieve uitheemse soorten.

IVO

Import Veterinair Online. Een systeem dat antwoord geeft op de vraag of invoer van dierlijke en plantaardige producten in de EU is toegestaan en onder welke voorwaarden.

Jachttrofee

Een volledig dier, of een gemakkelijk herkenbaar deel of afgeleid product van een dier, zoals vermeld op een begeleidende vergunning of begeleidend certificaat, dat aan de volgende voorwaarden voldoet:

-het is onbewerkt, verwerkt of bewerkt

-het is door de jager legaal door jacht verworven voor persoonlijk gebruik door de jager

-het wordt ingevoerd, uitgevoerd of wederuitgevoerd door of namens de jager, in het kader van de overbrenging van het land van herkomst naar – in laatste instantie – de staat waar de jager zijn gewone verblijfplaats heeft. (Uitvoeringsverordening, artikel 1 lid 4 ter).

Land van herkomst

Het land waar een specimen is gevangen of aan de natuur is onttrokken, in gevangenschap is gekweekt of door kunstmatige voortplanting is verkregen (Basisverordening, artikel 2, letter c).

LNV

Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

NVWA

Nederlandse voedsel- en warenautoriteit.

Ontwerpverordening

Uitvoeringsverordening 792/2012 tot vaststelling van voorschriften voor het ontwerp van de vergunningen, certificaten en andere documenten waarin de Basisverordening voorziet.

OR

Omgevingsregeling.

Overeenkomst

CITES-overeenkomst. Het CITES-verdrag (Convention on International Trade in Endangered Species of wilf flora and fauna) is een internationale overeenkomst, die in 1974 werd gesloten. Het doel van deze overeenkomst is het uitsterven van dier- en plantensoorten als gevolg van handel in die soorten te voorkomen. De overeenkomst is uitgewerkt in de Basisverordening en in de Uitvoeringsverordening.

OW

Omgevingswet.

Pelzenverordening

Verordening  35/97 tot vaststelling van bepalingen betreffende de certificatie van pelzen en goederen die vallen onder Verordening 3254/91.

Persoonlijke bezittingen of huisraad

Dode specimens alsmede delen en producten daarvan die een particulier toebehoren en die deel uitmaken van zijn gewone persoonlijke bezittingen of daartoe bestemd zijn (Basisverordening , artikel 2, letter j). Om aangemerkt te kunnen worden als persoonlijke bezittingen moeten de goederen ofwel op de persoon gedragen worden ofwel meegenomen worden in de persoonlijke bagage (handbagage en ruimbagage) van de reiziger.

Planten

In ieder geval planten in al hun ontwikkelingsstadia, leven, of dood, delen van planten, uit planten verkregen producten, geënte planten, of andere zaken voor zover uit een begeleidend document, de verpakking, een merk of etiket, of uit andere omstandigheden blijkt dat het gaat om delen van planten of daaruit verkregen producten (OW, bijlage A.).

RvO

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.

RvO/CITES-bureau

De administratieve instantie van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland die de (CITES) documenten afgeeft (Basisverordening, artikel 2, letter g).

RvO/Team IBG

Onderdeel van de RVO dat namens het ministerie van LNV dieren, planten en producten die in beslag of bewaring genomen zijn, in opslag neemt.

RvO/BH

Onderdeel van de RVO dat bestuursrechtelijke handhaving uitvoert voor de OW/Dierentuinen en Invasieve uitheemse exoten.

Schorsingsverordening

Uitvoeringsverordening 2023/2770 tot instelling van een verbod op het binnenbrengen in de Unie van specimens van bepaalde in het wild levende dier- en plantensoorten.

Sjabloonverordening

Uitvoeringsverordening 2016/145 tot vaststelling van het sjabloon van het document dat als bewijs dient voor de door de bevoegde autoriteit van een lidstaat verleende vergunning op basis waarvan bepaalde instellingen bepaalde activiteiten betreffende voor de Unie zorgwekkende invasieve uitheemse soorten kunnen verrichten krachtens de IUS Verordening.

Soort

Een soort, een ondersoort of populatie daarvan (Basisverordening, artikel 2, letter s).

Specimen

Elk dier of elke plant, dood of levend, van de in de bijlagen A tot en met D van de Basisverordening genoemde soorten, elk deel daarvan en elk daarvan verkregen product, al dan niet in andere goederen vervat.

Alle goederen waarvan op grond van een bewijsstuk, verpakking, merkteken of etiket of enige andere omstandigheid moet worden aangenomen dat het gaat om delen of producten van dieren en planten die behoren tot in de bijlagen A tot en met D van de Basisverordening genoemde soorten.

Dit geldt niet voor delen of producten die in de bijlagen waarin de betrokken soort is genoemd expliciet van het toepassingsgebied van deze Verordening of van de bepalingen met betrekking tot de betrokken bijlagen zijn uitgesloten.

Een specimen wordt beschouwd als een specimen behorend tot één van de in de bijlagen A tot en met D genoemde soorten indien het een dier of een plant is, dan wel een deel of een afgeleid product van een dier of een plant, waarvan ten minste één "ouder" tot een dergelijke soort behoort. Wanneer de "ouders" van een dergelijk dier of een dergelijke plant behoren tot soorten die in verschillende bijlagen worden genoemd, of tot soorten waarvan er slechts één in een bijlage wordt genoemd, zijn de bepalingen van de meest restrictieve bijlage van toepassing. Voor specimens van hybride planten waarvan slechts een "ouder" behoort tot een in bijlage A genoemde soort, zijn de bepalingen van de meest restrictieve bijlage evenwel slechts van toepassing indien zulks met betrekking tot deze soort in de bijlage is vermeld (Basisverordening, artikel 2, letter t).

Uitheemse soort

Levende exemplaren van soorten, ondersoorten of lagere taxa van dieren, planten, schimmels of micro-organismen die zijn geïntroduceerd buiten hun natuurlijke verspreidingsgebied, met inbegrip van alle delen, gameten, zaadcellen, eicellen of propagulen van die soorten alsook alle kruisingen, variëteiten of rassen, die kunnen overleven en zich vervolgens kunnen voortplanten (IUS-verordening, artikel 3, lid 1).

Uitvoeringsverordening

Verordening 865/2006 houdende uitvoeringsbepalingen van Verordening 338/97 inzake de bescherming van in het wild levende dier- en plantensoorten door controle op het desbetreffende handelsverkeer.

Unie

De Europese gemeenschap/Unie.

Unielijst

Uitvoeringsverordening 2016/1141 tot vaststelling van een lijst van voor de Unie zorgwekkende invasieve uitheemse soorten krachtens Verordening 1143/2014.

Uvo.DWU

Uitvoeringsverordening 2015/2447 houdende nadere uitvoeringsvoorschriften voor enkele bepalingen van het DWU.

Verboden soort

Soort genoemd op grond van artikel 11.96 BAL of IUS-verordening.

Verdrag van Bern

Op 19 september 1979 te Bern tot stand gekomen Verdrag inzake het behoud van wilde dieren en planten en hun natuurlijke leefmilieus.

Verdrag van Bonn

In 1979 in Bonn tot stand gekomen Verdrag inzake de bescherming van trekkende wilde diersoorten.

Vogelrichtlijn

Richtlijn 2009/147 inzake het behoud van de vogelstand.

Wed

Wet op de economische delicten.

Wildklemverordening

Verordening 3254/91 houdende een verbod op het gebruik van de wildklem in de Gemeenschap en op het binnenbrengen in de Gemeenschap van pelzen en producten die vervaardigd zijn van bepaalde in het wild levende diersoorten uit landen waar gebruik wordt gemaakt van de wildklem of andere vangmethoden die niet stroken met de internationale normen voor humane vangst met behulp van vallen.

WvSr

Wetboek van Strafrecht.

WvSv

Wetboek van Strafvordering.

Zeehond

Een specimen van alle soorten vinpotigen (Phocidae, Otariidae en Odobenidae) (Zeehondenverordening, artikel 2 lid 1).

Zeehondenproduct

Elk product, bewerkt of onbewerkt, dat is afgeleid of verkregen van zeehonden, met inbegrip van vlees, olie, spek, organen, onbewerkte en pelzen en gelooide of anderszins bereide of veredelde pelzen, inclusief pelzen aaneengenaaid tot banen, zakken, vierkanten, kruisen en dergelijke vormen, alsmede artikelen die zijn gemaakt van pelzen (Zeehondenverordening, artikel 2 lid 2).

Zeehondenverordening

Verordening 1007/2009.

Naar boven

2.2 Wetgeving

De wet- en regelgeving op het gebied van beschermde en verboden soorten is geregeld in:

  • internationale overeenkomsten

  • Unie wetgeving

  • nationale wetgeving

Naar boven

2.3 Internationale overeenkomsten

CITES

In 1975 is de Conventie van Washington vastgesteld. De conventie wordt aangeduid als CITES: Convention on International Trade in Endangered Species of wild Fauna and Flora (Overeenkomst inzake de internationale handel in bedreigde in het wild levende dier- en plantensoorten).

In de CITES-overeenkomst staan regels om ongeveer 5.800 diersoorten en 30.000 plantensoorten te beschermen. Het is een internationale overeenkomst waar de Europese Unie (EU) en 184 andere landen aan mee doen.

CITES is de basis voor de internationale samenwerking ter bescherming van bedreigde soorten.

De overeenkomst regelt de internationale handel in bedreigde dieren en planten die zijn opgenomen in Appendix I, II en III bij deze overeenkomst. De handel in ernstig bedreigde soorten is in principe verboden, voor minder bedreigde soorten gelden minder strenge regels. De handel in beschermde dier- en plantensoorten en producten van die dieren en planten mag alleen plaatsvinden als hiervoor documenten zijn afgegeven.

In dit voorschrift wordt niet verder ingegaan op CITES, omdat de overeenkomst is uitgewerkt in Uniewetgeving  en nationale wetgeving.

Verdrag van Bern

De Bern-conventie (Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats) is een verdrag dat in 1979 in Bern werd gesloten. Het doel is het behoud van (met name bedreigde) wilde dier- en plantensoorten. In de Vogelrichtlijn, deHabitatrichtlijn en in de Omgevingswet vind je verwijzingen naar het Verdrag van Bern.

Verdrag van Bonn

De Bonn-conventie (Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals) is een verdrag dat op initiatief van de Verenigde Naties in 1979 in Bonn werd gesloten. Het doel is het behoud van (met name bedreigde) trekkende diersoorten.In de Omgevingswet vind je verwijzingen naar het Verdrag van Bern.

Naar boven

2.4 Uniewetgeving

Uniewetgeving op het gebied van beschermde en verboden soorten is te vinden in de:

  • Basisverordening

  • Uitvoeringsverordening

  • Ontwerpverordening

  • Schorsingsverordening

  • Zeehondenverordening

  • Wildklemverordening
    • Pelzenverordening

    • Beschikking 97/602 (verbod niet van toepassing)

  • Habitatrichtlijn

  • Vogelrichtlijn

  • IUS-verordening

  • Unielijst

Als Uniewetgeving van toepassing is, verwijst de nationale wetgeving naar de relevante bepalingen in die Uniewetgeving.

Naar boven

2.4.1 Uitwerking wetgeving

In de Basisverordening zijn de afspraken uit de CITES-overeenkomst verwerkt. Een beschermde soort die is genoemd in appendix I, II of III van de CITES-overeenkomst is opgenomen in bijlage A, B, C of D van de Basisverordening en herkenbaar aan het teken (I), (II) of (III) achter de naam in de bijlage.

Basisverordening

In de Basisverordening zijn maatregelen vastgesteld ter bescherming van in het wild levende dier- en plantensoorten. Deze maatregelen zijn van toepassing op specimens van dier- en plantensoorten die zijn genoemd in de bijlagen A, B, C en D van de Basisverordening bij:

  • het binnenbrengen in de Unie

  • uitvoer of wederuitvoer uit de Unie

  • bepaalde handelsactiviteiten

  • vervoer van levende specimen in de Unie

  • de afgifte van vergunningen en andere bescheiden

In de bijlage van de Basisverordening staat onder "Opmerkingen over de interpretatie van de bijlagen A, B, C en D" uitleg over de toepassing van de bijlagen.

Bij een aantal soorten in de bijlagen A, B en C staat met een cijfer tussen aanhalingstekens een verwijzing naar een voetnoot. De voetnoten zijn opgenomen achter deze bijlagen.

In de bijlagen komen ook soorten voor die niet zijn genoemd in de CITES-overeenkomst. Hier zijn de volgende redenen voor:

  • vetgedrukte soorten in bijlage A van de Basisverordening zijn daarin opgenomen op grond van de Vogelrichtlijn of de Habitatrichtlijn (Basisverordening, opmerking 4 Bijlage).
  • in bijlage D van de Basisverordening zijn soorten opgenomen waarvan de omvang van het binnenbrengen in de Unie een controle rechtvaardigt (Basisverordening, artikel 3 lid 4 sub a).

Uitvoeringsverordening en Ontwerpverordening

Om een uniforme uitvoering van de Basisverordening te garanderen, is het noodzakelijk om voorwaarden en criteria vast te stellen voor de behandeling van aanvragen voor vergunningen en certificaten. Ook zijn modellen van de noodzakelijke documenten en de te volgen douaneprocedures vastgesteld.

Schorsingsverordening

De CITES-overeenkomst staat toe om bepaalde soorten te verhandelen. In de Unie is echter vastgesteld dat de handel voor die bepaalde soorten niet wenselijk is. Het binnenbrengen van deze soorten in de Unie is daarom niet toegestaan. De Schorsingsverordening "schorst" de mogelijkheid om die in de bijlage van de Basisverordening genoemde in het wild levende dier- en plantensoorten binnen te brengen in de Unie. Er geldt dan een absoluut verbod. In de bijlage van de Schorsingsverordening zijn de soorten aangewezen waarvoor de schorsing geldt.

Let op!

de Schorsingsverordening is niet van toepassing op specimens die vallen onder de definitie van persoonlijke goederen en huisraad.

Zeehondenproducten

De Zeehondenverordening ziet op de handel in zeehondenproducten. Deze verordening stelt voorschriften vast voor het op de markt brengen van zeehondenproducten.

Wildklemverordening

De Wildklemverordening verbiedt het gebruik van de wildklem en het binnenbrengen in de Unie van (producten van) pelzen van de in de verordening opgesomde dieren. Dit geldt indien de (producten van) pelzen gemaakt zijn van in het wild levende dieren uit landen waar de wildklem gebruikt wordt of waar andere vangmethoden gebruik worden die niet passen binnen de internationale normen voor het op humane wijze vangen van dieren met behulp van vallen. De verordening bevat een bijlage met een opsomming van de pelsdieren waar de verordening op ziet (bijlage I). Het verbod geldt dus voor deze pelsdieren en voor producten van deze pelsdieren.

Het verbod geldt niet voor (producten van) pelzen van pelsdiersoorten uit derde landen waar vangmethoden worden gebruikt die wel voldoen aan de internationaal vastgestelde normen voor de  vangst met vallen.

Pelzenverordening

De Pelzenverordening regelt in welke gevallen de pelzen en goederen bedoelt in de Wildklemverordening de Unie mogen binnenkomen. Ook is hierin vastgesteld dat geen certificaat nodig is als op grond van de Basisverordening een invoervergunning is afgegeven door de administratieve instantie.

Let op!

De Wildklemverordening en Pelzenverordening zijn niet van toepassing op eindproducten voor persoonlijk en particulier gebruik.

Beschikking 97/602 (verbod niet van toepassing)

Deze Beschikking stelt vast voor welke landen en welke soorten pelsdieren het verbod tot binnenbrengen in de Unie van (producten van) pelzen niet van toepassing is. De landen in deze Beschikking hebben aangegeven de wildklem niet te gebruiken voor het vangen van de genoemde soorten pelsdieren. Voorwaarde is dat bij het binnenbrengen een certificaat of geldige invoervergunning wordt overgelegd. Komen de pelsdieren uit een ander land of zijn het andere soorten dan in de Beschikking zijn genoemd, dan moet een verklaring worden overgelegd dat de dieren niet met een wildklem zijn gevangen.

Habitatrichtlijn

De Habitatrichtlijn behandelt de instandhouding van de natuurlijke habitats (leef- en groeigebieden). Bijlage IV van deze richtlijn benoemt dieren en planten die strikt moeten worden beschermd. De bepalingen uit de richtlijn zijn verwerkt in de nationale wetgeving. Voor de aangewezen dieren en planten verwijst de nationale wetgeving naar Bijlage IV.

Vogelrichtlijn

De Vogelrichtlijn heeft betrekking op de instandhouding van alle natuurlijk in het wild levende vogelsoorten op het Europese grondgebied. De richtlijn ziet op de bescherming, het beheer en de regulering van deze soorten en stelt regels voor de exploitatie van de soorten. De Vogelrichtlijn is van toepassing op vogels, hun eieren, hun nesten en hun leefgebieden. Voor de aangewezen vogels verwijst de nationale wetgeving naar de Vogelrichtlijn.

IUS-verordening

De IUS-verordening beschermt de inheemse dieren en planten in de Unie tegen invasieve uitheemse soorten. In de IUS-verordening zijn regels vastgesteld om de nadelige gevolgen op de biodiversiteit van zowel de opzettelijke als onopzettelijke introductie en verspreiding in de Unie van deze invasieve uitheemse soorten te voorkomen, tot een minimum te beperken en te matigen. In de Unielijst staan de soorten opgesomd die zorgwekkend zijn voor de Unie.

Naar boven

2.5 Nationale wetgeving

De Omgevingswet (OW) is per 1 januari 2024 in werking getreden en is de basis voor de nationale wetgeving op het gebied van beschermde en verboden soorten. De OW is uitgewerkt in diverse regelingen. Voor de Douane is van belang:

  • het Besluit Activiteiten Leefomgeving (BAL)

  • de Omgevingsregeling (OR)Als op een beschermde of verboden soort ook Uniewetgeving van toepassing is, verwijst de nationale wetgeving naar de relevante bepalingen in die Uniewetgeving. De nationale wetgeving mag strenger zijn dan de Uniewetgeving.

Naar boven