23.00.00 Uitgaan

1 Inleiding

Bij (nog) geen gebruik van AES en BUP, geldt de tekst van dit hoofdstuk in bijlage 3 van dit onderdeel.
In dit onderdeel van het Handboek wordt ingegaan op de formaliteiten die moeten worden vervuld als goederen het douanegebied van de Unie verlaten. Het verlaten van het douanegebied van de Unie wordt ook aangeduid met ‘uitgaan’.

Uitgaan is het sluitstuk van de verplichtingen die ontstaan als Uniegoederen worden geplaatst onder de regeling uitvoer of de regeling passieve veredeling of als voor niet-Uniegoederen een aangifte tot wederuitvoer wordt gedaan. Nadat de douane de goederen voor uitvoer heeft vrijgegeven, moeten zij het douanegebied van de Unie nog verlaten.

Het proces ‘uitgaan’ start met het ontvangen van de vooraanmelding uitgaan op het voorziene kantoor van uitgang; deze vooraanmelding wordt binnen het proces ‘uitvoer’ aangemaakt naar aanleiding van een goedgekeurde/vrijgegeven uitvoeraangifte (kantoor van uitvoer). Voor deze vooraanmelding wordt in het basisscenario eerst het risico bepaald (aan de hand van een Anticipated Export Record – bericht IE501), de aankomstmelding (Arrival at Exit – AAX - biedt de mogelijkheid om verschillen t.o.v. de aangifte ten uitvoer of de aangifte tot wederuitvoer door te geven aan de Douane) geregistreerd én het uitgaan vastgelegd (door een Douanemanifest bij uitgang [Customs Manifest at Exit – MFX] - én het registreren van de werkelijke vertrektijd). Na het vaststellen van het uitgaan wordt het “resultaat van Uitgaan” bevestigd naar het kantoor van uitvoer (proces Uitvoer) en dit kantoor kan dan de bewaking van de uitvoertermijn stoppen en de indiener van de uitvoeraangifte informeren.

De formaliteiten bij uitgaan zijn opgenomen in de artikelen:

• 263 - 268 en 271 - 277 DWU

• 244 - 247 GVo.DWU

• 326 - 335 en 341-344 UVo.DWU

• 5:1 Algemene douanewet (Adw)

• 6:1 - 6:5 Algemene douaneregeling (Adr)

Een overzicht van de landen en gebieden die tot het douanegebied van de Unie behoren kunt u vinden op www.douane.nl.

De formaliteiten bij uitgaan omvatten alle formaliteiten die moeten worden vervuld vanaf het moment dat de douane, na verificatie van een aangifte ten uitvoer of een aangifte tot wederuitvoer, de goederen heeft vrijgegeven voor (weder)uitvoer tot het moment waarop de goederen het douanegebied van de Unie daadwerkelijk hebben verlaten. Ook als voor de goederen die zullen uitgaan geen aangifte ten uitvoer of geen aangifte tot wederuitvoer hoeft te worden gedaan, moeten bij het uitgaan formaliteiten worden vervuld. Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat een summiere aangifte bij uitgaan (Exit Summary declaration – EXD - bevat de gegevens die nodig zijn voor de risicoanalyse voor veiligheidsdoeleinden) moet worden ingediend. De in de summiere aangifte bij uitgaan genoemde goederen worden vrijgegeven na risico-analyse. Voor het bewaken van het uitgaan is een termijn van 150 dagen van toepassing.

Goederen die het douanegebied van de Unie gaan verlaten:

1. moeten vergezeld gaan van een aangifte vóór vertrek. Deze moet de gegevens bevatten die nodig zijn voor een risicoanalyse voor veiligheidsdoeleinden;

2. zijn onderworpen aan douanetoezicht en kunnen worden onderworpen aan douanecontroles (ook aangestuurd door andere Lidstaten via Centralised Clearance Export – CCE);

3. moeten, als de douane dat voorschrijft, langs een voorgeschreven route en binnen een voorgeschreven termijn het douanegebied van de Unie verlaten;

4. komen, indien van toepassing, in aanmerking voor terugbetaling of kwijtschelding van invoerrechten, betaling van restituties, inning van uitvoerrechten en andere heffingen en toepassing van verboden, beperkingen en handelspolitieke maatregelen;

5. moeten worden aangebracht bij het douanekantoor van uitgang;

6. worden door de douane voor uitgaan vrijgegeven op voorwaarde dat zij het douanegebied van de Unie verlaten in dezelfde staat als op het tijdstip van de douaneaangifte of aangifte tot wederuitvoer was aanvaard of de summiere aangifte bij uitgaan was ingediend.

( Artikelen 263 en 267 DWU )

Voor goederen die uitsluitend door de territoriale wateren of het luchtruim van het douanegebied van de Unie worden vervoerd zonder dat er een tussenstop wordt gemaakt in dit gebied, hoeven bij het verlaten van het douanegebied van de Unie geen formaliteiten te worden vervuld.

Doordat Nederland geen landgrenzen met derde landen heeft, verlaten goederen vanuit Nederland het douanegebied van de Unie vrijwel altijd over zee of door de lucht. Uitzonderingen hierop vormen het uitgaan door een pijpleiding (gas) of een elektriciteitsleiding (elektriciteit).

Registreren uitgaan
Het uitgaan wordt geregistreerd door een verwijzing (MRN - Het uitgaan wordt geregistreerd door een verwijzing (MRN -master reference number) naar de douaneaangifte, summiere aangifte bij uitgaan of kennisgeving van  wederuitvoer (Re-export notification – Ren bericht – gegevens van bijlage B, Titel I, hoofdstuk 2, deel 1, kolom A3 GVo.DWU) in het Douanemanifest bij Uitgang. Als voor het maritieme vervoermiddel óók een ATD (werkelijke vertrektijd) is ontvangen kan het uitgaan worden bevestigd. Voor de luchtzijde wordt geen ATD ontvangen voor het uitgaande vervoermiddel en wordt de werkelijke vertrektijd afgeleid van de verwachte vertrektijd uit het Douanemanifest bij uitgang (plus x-aantal uur). Bij het registreren van het uitgaan op basis van een verwijzing in het Douanemanifest bij uitgang is een aankomstmelding altijd rand voorwaardelijk.

Het uitgaan van de goederen kan ook geregistreerd worden op basis van een verwijzing naar de (weder)uitvoeraangifte in de melding Proviand. Als datum van uitgang wordt de ATD van het uitgaande vervoermiddel gebruikt en bij “losse meldingen” (geen bezoeknummer bekend) wordt de ATD afgeleid. In deze situatie is de aankomstmelding niet nodig.

Ook kan het uitgaan van de goederen geregistreerd worden op basis van een verwijzing in de opvolgende aangifte voor douanevervoer. Een verwijzing in de vrijgegeven aangifte voor douanevervoer is voldoende om het uitgaan te registreren (datum uitgaan is datum vrijgave aangifte voor douanevervoer). Ook in deze situatie is de aankomstmelding niet nodig.

In uitzonderingsgevallen kan de aankomstmelding én het uitgaan via een kantoortaak worden geregistreerd.

Een schip dan wel een luchtvaartuig dat het douanegebied van de Unie zal verlaten, vertrekt van de haven onderscheidenlijk de internationale luchthaven niet zonder toestemming van de Douane.
(artikel 6:5 Algemene douaneregeling)

In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de algemene bepalingen bij uitgaan.